Vaccinoloog Pierre Van Damme: “Pas tegen de tweede helft van 2021 kunnen we een vaccin hebben, én dat is nog heel snel!”

“Door de samenwerking kan je heel wat bestaande expertise bij elkaar voegen”, vertelt de professor aan David Van Ooteghem in ‘Spits’.  “Je gaat wel altijd de noodzakelijke stappen moeten zetten. Eerst een aantal proeven bij dieren waarbij je moet nagaan of het vaccin juist werkt. Hier gaat wat tijd over. Dan pas kan je de stap zetten naar het testen van het vaccin op mensen. Het is vergelijkbaar met het traject dat ook andere producenten moeten volgen. Maar al deze stappen moeten wel gezet worden, dus er komt niet persé sneller een vaccin.”

70 verschillende vaccins

“Volgens de Wereldgezondheidsorganisatie (WGO) wordt er aan 70 vaccins gewerkt in de wereld. Dat is een enorm aantal. Deze vaccins werken op vergelijkbare manieren. Voor een groot stuk zijn dat bedrijven die ervaring hebben met het maken van vaccins en die vertrekken vanuit hun gekende productietype of ontwikkelingsmechanismen. Als je vertrekt met 70 aan de start, weet je heel goed dat er aan de eindstreep 5 à 10 zullen meewerken. Dat is niet onbelangrijk. We spreken hier van een pandemie. Het is een productie van miljarden vaccins. Het zal zeer goed en nuttig zijn dat we verschillende producten gaan hebben.”

Testen op mensen

“In China en in de VS zijn er bepaalde bedrijven die blijkbaar van de regelgevende autoriteiten de toelating hebben gekregen om vaccins te testen zonder eerst via dierproeven te passeren. Ze zetten dus meteen de stap naar de mens. Dit is zeer uitzonderlijk”, gaat de professor verder. “Ik ben hier zelf geen voorstander van. Als de regelgevende autoriteiten hier de toegang voor geven, versnelt het traject dat zo’n vaccinontwikkeling moet maken. Het is natuurlijk een uitzonderlijke situatie. Maar op het moment dat er ineens ernstige nevenwerkingen ontstaan, dan gaat zich dat keren tegen dat ene vaccin en na langere tijd tegen andere vaccins of tegen vaccins in het algemeen. Dat is niet wat we momenteel zoeken.”

Prestige en geld verdienen

“Niemand staat te springen om hier gigantische investeringen te doen, wat toch altijd een risico inhoudt. Het is een traject waar we vooraf van weten dat dit een vallen en opstaan traject kan zijn. Het is een beetje ‘trial and error’. Daarnaast is er ook participatie van de overheid om zo’n vaccinontwikkeling mogelijk te maken. Het is dus een beetje antwoorden op een wereldvraag en niet onmiddellijk vanuit winstbejag.”

“Laten we eerlijk zijn, ik denk dat de tweede helft van 2021 me zeer realistisch lijkt om een goed werkend vaccin te hebben. Dat is dan nog heel snel. Dat zou willen zeggen dat elke stap die nu gezet wordt in de ontwikkeling van die kandidaatvaccins, ook telkens een juiste en een succesvolle stap moet zijn. Dan is de tweede helft van 2021 inderdaad realistisch. Realistisch in die zin dat het niet alleen een kandidaatvaccin moet zijn dat getoond heeft dat het veilig werkzaam is, het moet natuurlijk ook opgeschaald worden zodanig dat men miljoenen van die vaccins zal kunnen maken. Want de hele wereld heeft zo’n spuitje nodig. Dat is niet zo evident."