Waarom we hamsteren: "Een minderheid is echt in paniek, de meerderheid aapt na"

"Die lege rekken zijn onze eigen schuld"

"Er is bijzonder veel voorraad bij onze supermarkten. De bevoorrading komt ook niet in het gedrang door de coronacrisis. Het probleem zit wel degelijk bij ons, de consumenten.We kopen veel meer dan datgene wat we nodig hebben." 

Dat is de duidelijke analyse van marketing expert en supermarktkenner Gino Van Ossel. Hij ziet bij elke crisis of epidemie hetzelfde mechanisme opduiken. "In het verleden zijn er ook periodes geweest dat we massaal zijn gaan hamsteren. Het fenomeen duikt plots op maar het goeie nieuws is dat het vanzelf ook weer verdwijnt. 

Hamsters apen elkaar na

Hamsteren is volgens Van Ossel in eerste instantie een combinatie van angst en irrationeel gedrag. Maar het is ook een schoolvoorbeeld van kopieergedrag.

"Er is een kleine minderheid die echt bang is. Die mensen slaan een voorraad in. Maar die worden opgemerkt door de consumenten die vatbaar zijn voor kopieergedrag. Die laden hun kar dus ook voller dan anders. En die groep beïnvloedt dan weer de consumenten die bang zijn dat er voor hen niks meer zal overschieten." 

Van Ossel gebruikt het voorbeeld van toiletpapier. "Iedereen kocht dat massaal. Maar als je vraagt aan mensen waarom ze dat doen, antwoorden ze 'ik koop dat omdat iedereen dat koop'. Ja, dan is het rek snel leeg."  

Moeilijk om hamsteren te verbieden 

Heel wat luisteraars vragen zich af of je hamsteren kan verbieden. Dat is volgens Van Ossel bijna onmogelijk.

"Je kan niet inschatten of mensen aan het hamsteren zijn. Zelf woon ik in een gezin met vijf. Soms hebben we veel nodig. Als een alleenstaande mij vijftien blikken tomaten ziet kopen, denkt die zeker dat ik aan het hamsteren ben. Terwijl ik gewoon inkopen doe voor de komende week."

Supermarkten nemen zelf maatregelen

Delhaize zet vanaf vandaag in de mate van het mogelijke alle promo acties stop. Bij Colruyt kan je geen platte kar meer nemen. 

Van Ossel juicht die initiatieven toe. "Als je als supermarkt staat te roepen dat mensen moeten stoppen met hamsteren, dan moet je er zelf ook alles aan doen om dat gedrag te temperen." 

"Die platte karren bij Colruyt zijn hamsterkarren bij uitstek. Ze worden bijvoorbeeld gebruikt door uitbaters van nachtwinkels die hun winkel willen bevoorraden." 

Ook het opschorten van promo acties bij Delhaize vindt Van Ossel een goeie zet. "Klanten houden van stapelkortingen of acties zoals 1 kopen, 1 gratis. Dat is eigenlijk ook hamsteren. En dan is het goed dat de keten die promo's stopzet." 

Het pleit ook voor het organisatorisch vermogen van de supermarkt. "Promo's en acties liggen vaak al maanden op voorhand vast. Niet zo eenvoudig om daar van de ene dag op de andere mee te stoppen. Maar het kan dus wel." 

Laat af en toe een maaltijd aan huis leveren 

Wat het hamsteren betreft, is Van Ossel positief. "Dat fenomeen verdwijnt altijd vanzelf." Maar hij waarschuwt wel voor een blijvende drukte in de supermarkten. "Niemand gaat nog uit eten. Ook lunchpauzes in cafetaria en broodjeszaken zijn grotendeels afgeschaft. Dat betekent dat we voor al onze maaltijden naar de supermarkt gaan." 

Van Ossel roept daarom op om af en toe ook een maaltijd af te halen. "Heel wat restaurantuitbaters hebben maatregelen genomen om maaltijden aan huis te kunnen leveren. Maak daar af en toe eens gebruik van. Je eet eens iets anders, je steunt de lokale horeca en je ontlast de supermarkten. Win win win dus."