Marijke getuigt over het wachten op een sociale woning: "Ik vrees dat het nooit mijn beurt zal zijn"

"Ik wacht al zo lang, wanneer is het mijn beurt?"

De miserie van Marijke begint vijf jaar geleden, op het moment dat haar relatie fout loopt. "Vier jaar geleden heeft mijn toenmalige vriend me na een relatie van 15 jaar plots verlaten. Mijn ex koos ervoor om slechts één weekend op de twee voor ons zoontje te zorgen. Ik ben dus bijna voltijds alleenstaande mama. Mijn zoontje heeft een beperking, hij vraagt veel aandacht en ik moet rekening houden met extra medische kosten." 

Marijke vond via een collega een huurappartement in het centrum van Ninove. "Dat appartement leek in orde tot op het moment dat ik er ben gaan wonen. Er was van in het begin waterschade en die problemen geraken maar niet opgelost. Mijn zoontje en ik kamperen noodgedwongen in de living. Dat is nu dus al drie jaar. Ik heb sinds de verhuis geen nieuwe meubels gekocht omdat ik schrik heb voor waterschade." 

"Ik sta op de wachtlijst voor een sociale woning. Ik heb me ingeschreven voor een tweeslaapkamerappartement in een nieuwbouwproject in Gooik. Jammer genoeg loopt de bouw van dat project veel vertraging op. Het is nog altijd niet af en dus blijf ik wachten." 

"Van de 2e plaats naar de 79e plaats"

Dat wachten duurt ondertussen al meer dan vier jaar. Marijke geeft de moed niet op en controleert regelmatig online haar plaats op de wachtlijst. Vóór de zomer stond ze op de 2e plaats. Na de zomer staat ze plots op de 79e plaats.

"Ik heb direct gemaild naar de huurdienst omdat ik er niet gerust in was dat ik die lijst niet kon zien. Ik kreeg een droog antwoord terug: 'beste mevrouw, u staat als tweede op een lijst voor een huis met drie slaapkamers. Maar als alleenstaande ouder met één kind hebt u daar géén recht op.'" 

Marijke weet niet wat ze leest. "Ten eerste stond ik ingeschreven voor een appartement met twee slaapkamers en niet voor een huis met met drie slaapkamers. Tot overmaat van ramp sta ik voor dat tweeslaapkamerappartement in Gooik niet meer op de 2e plaats maar op de 79e plaats? Hoe is zoiets mogelijk?"

Marijke voelt zich letterlijk en figuurlijk achteruit gesteld. Ze contacteert opnieuw de huisvestingsmaatschappij en klopt ook aan bij de Vlaamse ombudsman.

Marijke gaat dan maar zelf op zoek naar een verklaring. Het moet fout gegaan zijn nadat ze haar dossier geactualiseerd heeft.

"Elke twee jaar moet je papieren invullen om te laten weten of je gezinssituatie of je woningkeuze is veranderd. Op dat formulier staat duidelijk dat je een woningkeuze kan bijvoegen. Omdat ik niet zeker ben of dat woonproject in Gooik ooit af geraakt, heb ik ervoor gekozen om ook het vakje aan te kruisen voor een huis met drie slaapkamers. Ik wist helemaal niet dat ik daar geen recht op heb. Er staat duidelijk dat je een woningkeuze kán bijvoegen. Dan ga je er toch van uit dat je je eerste keuze, in mijn geval een appartement met twee slaapkamers, mag behouden?"

De ombudsman betreurt het verhaal

"De situatie is wat ze is, er zijn nu eenmaal veel wachtenden" 

De Vlaamse Ombudsman heeft begrip voor de getuigenis van Marijke maar hij wijst er tegelijkertijd op dat haar verhaal geen uitzondering is. "Het verhaal van Marijke is terecht maar het speelt wel tegen de achtergrond van zo’n 200.000 kandidaten voor een sociale woning in Vlaanderen. Terwijl er maar 100.000 sociale woningen zijn."

Marijke is vandaag nog geen sociale huurster en dat zorgt ervoor dat ze niet als eerste recht heeft op een woning die vrijkomt. Als er ergens een nieuwe woning met twee slaapkamers vrijkomt, dan zijn er andere mensen die voorrang krijgen: 

• Huurders die op dat moment al een woning hebben bij de bewuste maatschappij, maar die eigenlijk te groot wonen. Dat heet onderbezetting in het jargon. Die mensen moeten verplicht verhuizen zodat het grotere huis beschikbaar is voor grote gezinnen. 
   
• Voorts is er heel vaak het fenomeen van de renovatieprojecten van sociale woningen. Zittende huurders moeten in dat geval hun te renoveren woning verlaten en krijgen dus ook nog eens voorrang wanneer er ergens een nieuwbouwproject wordt opgeleverd.

Er zit voor Marijke dus niks anders op dan te wachten. 

Al raadt de ombudsman haar, en alle mensen die in dezelfde situatie zitten, wel aan om zich voor zoveel mogelijk projecten in te schrijven. "Op dit moment staat Marijke ingeschreven voor dat project in Gooik. Maar de huisvestingsmaatschappij heeft nog veel meer projecten. Als ze zich voor al die projecten inschrijft, staat ze voor al die projecten geregistreerd als wachtende." 

"We moeten ervoor zorgen dat iedereen alle informatie vindt en begrijpt" 

Het feit dat Marijke zich vergist tijdens het invullen van een document is voor de ombudsman ook een pijnpunt. "Marijke heeft zich inderdaad kandidaat gesteld voor een huis waar ze geen recht op heeft. Daardoor zakte ze plots 77 plaatsen op de lijst. Die fout is ondertussen rechtgezet. Maar het toont wel aan dat de formulieren niet voor iedereen duidelijk zijn." 

De ombudsman vindt dat de formulieren van de sociale huisvesting maatschappijen duidelijker moeten worden. "We moeten ervoor zorgen dat iedereen begrijpt wat er staat. Mensen moeten weten wat de gevolgen zijn als ze een vakje aankruisen."

De ombudsman slaat ook mea culpa. "Marijke heeft ook bij ons aangeklopt om antwoorden te krijgen op haar vragen. We hebben de klacht droog behandeld, zonder verdere uitleg. Onze manier van communiceren was even afstandelijk en ambtelijk als die van de andere instanties. Dat moet anders." 

"We gaan het dossier van Marijke nog een keer bekijken" 

De ombudsman kan het wachten voor Marijke niet verkorten. "Dat gaan we absoluut niet doen. Niemand krijgt zomaar voorrang op een wachtlijst. Maar het kan best zijn dat we een maatregel over het hoofd hebben gezien waar Marijke iets aan heeft. Als ik hoor dat ze in een slecht en ongezond appartement leeft, dan moeten we onderzoeken of ze recht heeft op een premie waarmee zodat ze kan verhuizen naar een betere woning."