Vlaamse Bouwmeester: "We moeten stoppen met de planeet op te gebruiken"

Anuna De Wever, bezieler van het jongerenprotest, riep onlangs de hulp in van de Vlaamse Bouwmeester Leo Van Broeck. Die richt nu een panel op met verschillende experten om tot concrete ideeën te komen. Hun rapport moet nog voor de verkiezingen klaar zijn. Inspecteur Sven gaat met hem in gesprek over onze manier van leven.

Met spandoeken als 'There is no planet B', 'Let's rewild our planet' en 'I want to swim in the ocean, not plastic soup' zijn de studenten klaar en duidelijk volgens Leo Van Broeck. "De jongeren zijn bang voor het verlies van de essentiële kwaliteiten van ons ecosysteem. Opwarming en uitstoot maken daar een deel van uit. Maar het tot dat beperken is een gigantisch misverstand.

"Eigenlijk zijn wij er ook niet meer zo goed aan toe. Files, fijn stof, slechte luchtkwaliteit, ... Schoolkinderen in de steden plassen roet door de luchtvervuiling van ons verkeer." De slechte staat van ons ecosysteem zorgt ervoor dat diersoorten verdwijnen. "Maar dat ecosysteem is ook wel nodig om ons in leven te houden." Volgens Van Broeck moeten we meer naar cijfers uit het recente verleden kijken in plaats van naar voorspellingen. "65% van het gewicht van alle gewervelde wezens op het aardoppervlak is onze veestapel. 32% is de mens en nog maar 3% zijn gewervelde dieren in de natuur. Dat is vandaag de dag een feit, dat is geen doemdenken."

Een grondige systeemverandering is nodig. "Dat gaat ons geen pijn doen. Dat gaat ons gelukkiger maken en geld doen besparen. We moeten links en rechts gelijk geven. We moeten de economie in leven houden, maar op zo'n manier dat de planeet er beter van wordt in plaats van slechter."

"We moeten pioniers worden"

Maar wat kan de Vlaamse Bouwmeester voor ons klimaat en onze planeet betekenen? "Al 200 jaar is het mijn sector die van een stuk natuur een stuk 'mensenruimte' maakt. Wij zijn de meest schuldige discipline. Maar de meest ervaren stropers worden de beste boswachters. We moeten geen medeplichtigen meer zijn maar pioniers worden. We moeten meewerken aan nieuwe woonmodellen die niet meer verspreid zijn in een verkaveling, maar betaalbare, stedelijke woningen die kunnen concurreren met de 'pretfactor' van een verkavelingswoning."

Vlaanderen herverdelen

Zouden we dan niet Vlaanderen beter helemaal afbreken en opnieuw opbouwen? "Alle gebouwen die er al staan hebben gigantisch veel energie, grondstoffen en CO2 gekost. We vervangen ongeveer 1% van de gebouwen per jaar. Maar niemand zegt dat we die op exact dezelfde plek moeten vervangen. Als we 't slim aanpakken is Vlaanderen op 50 à 60 jaar genezen van zijn ruimtelijk infarct." We gaan in de toekomst nog steeds 'op de buiten' kunnen wonen. "Maar dat zal in een dorp zijn, en niet tussen twee dorpen. Zo wordt het platteland terug zoals we het graag zien en vroeger ook hadden, voor het volgebouwd werd met villa's."

"Geen boormachines maar gaatjes in de muur verkopen"

Van Broeck hoort toekomstmuziek in cohousing en coöperatief wonen. "Geboren worden, opgroeien en sterven in hetzelfde huis gebeurt niet meer. De wereld is een uitwisselingsmachine geworden. Het is realistischer om aan modellen te denken waarin je kan verhuizen naargelang je levensfase. Zo woon je nooit te groot, klein of duur en zal je woning minder kosten per vierkante meter."

Maar niet alleen huizen gaan we delen. "Er lopen in Vlaanderen al projecten met wasmachines. Die moet je nu elke vijf jaar vervangen. Maar als fabrikanten machines maken die 30 jaar meegaan en daar eigenaar van blijven, dan is de kostprijs per wasbeurt nog steeds minder dan wanneer je zelf elke vijf jaar een nieuwe machine zou kopen. De fabrikant maakt minder afval én heeft minder ruimte en grondstoffen nodig. Iedereen wint." Volgens de Vlaamse Bouwmeester moet onze economie transformeren van een omzet van goederen naar een omzet van diensten.