de inspecteur
Waarom een 'nieuwe' kilogram?
wo 29 mei - 6:30
Brok geschiedenis
Tot nu toe lag ‘de kilogram’ in Parijs: een cilinder van platina en iridium. De hele wereld was het erover eens: dat is één kilogram.
Het stuk metaal wordt er al 130 jaar onder een stolp bewaard. Er zijn exacte kopieën van gemaakt, waarvan er ook 2 in ons land liggen, in een kluis bij de overheidsdienst economie. Ze worden daar gebruikt om alle andere gewichten te ijken.
Nieuwe formule
Na jaren heeft men die officiële oer-kilogram nog eens gewogen en vergelijken met de kopieën. En o jee: er zat een verschil op tot 50 miljoenste van een gram. Dat is het gewicht van een vingerafdruk op een glas.
Voor bepaalde takken van de wetenschap is nauwkeurigheid vereist, dus besloot men voortaan die kilogram te bepalen aan de hand van een formule.
In die nieuwe definitie is geen afwijking meer mogelijk: ze is gebaseerd op een constante in de natuur. Het voordeel van zo'n constante: ze verandert nooit.
Het gaat specifiek om de constante van Planck, een waarde uit de kwantumfysica. Wil je de details kennen? Lees dan verder op de site van VRT NWS.
Hetzelfde gebeurde trouwens eerder al met de meter. Vroeger was ook dat een fysieke staaf. Intussen is de definitie gebaseerd op de lichtsnelheid, want die verandert nooit.
“e”
Verandert die nieuwe kilogram iets aan de hoeveelheden die je koopt in de winkel? Hoegenaamd niet. Een pak suiker blijft gewoon hetzelfde.
De kans dat dat pak trouwens exact 1 kilo weegt is heel klein, want in de winkel is een kilogram helemaal niet zo absoluut.
Op de verpakking staat voor het gewicht vaak een soort smalle letter “e” van “estimated". Dat is dus Engels voor “geschat”, want volgens de Europese regels mag een verpakking “ongeveer” 1 kilogram bevatten.
Concreet staat Europa een afwijking toe van 1,5%.
Bij 1 kilogram mag de inhoud dus 15 gram meer of minder wegen.