Aderen en hart

Meestal heeft een hartaandoening niet één oorzaak, maar gaat het om een samenspel van risicofactoren:

Zelf behandelt Danny Schoors een hele familie van 10 broers. Die zijn stuk voor stuk patiënt bij mij! Dat kan dan toch niet anders dan dat we erfelijkheid als risicofactor moeten meerekenen?

Toch is het niet zo dat als je vader een hartziekte had, dat het erfelijk is. Misschien rookte die vader wel, had hij een hoge cholesterol en suikerziekte. Dan komt zijn hartinfarct daardoor, en niet door erfelijkheid.

Veel belangrijker dan erfelijkheid zijn die andere factoren.

Maar uiteraard, hoe meer risicofactoren er in je profiel positief zijn, hoe meer kans op een hart- en of vaatziekte.

Zich laten onderzoeken op die risicofactoren.

Je kan een eerste test doen voor jezelf met de Europese tabel, een scoretabel en die geeft je een indicatie. Het is een vragenlijst over je leeftijd, eetgewoonten, geslacht...

Het werkt volgens een kleurenkaart: zit je in het groen, dan ben je okee, oranje al meer risico, rood = gevarenzone. Maar let wel: uiteindelijk, naarmate je ouder wordt, komt iedereen in oranje terecht.

Ja. Vrouwen zijn beschermd tegen hartaandoeningen door hun vrouwelijke hormonen. Tot na de menopauze, net langer.

Maar het risico op hartziekten is groter bij vrouwen dan mannen.

Bij Schoors op de afdeling hebben we 50 bedden, waarvan 35 mannen en 15 vrouwen met een hartaandoening in liggen. Meer mannen. Komt er een man op de spoedgevallen met klachten van pijn in de borst, dan denkt men meteen aan het hart, en gaat men direct een cardiogram nemen.

Als een vrouw binnenkomt met pijn in de borst, dan denkt men het zal wel iets anders zijn. Gevolg: bij hen wordt de diagnose vaak te laat gesteld. Dan gaat het over een kwestie van minuten of een uur, maar intussen wordt er schade aangericht.

Hetzelfde bij hartoperaties : bij vrouwen is er een groter risico op falen dan bij mannen.

Omdat men bij vrouwen minder snel rekening houdt met een hartkwaal, omdat vrouwen langer wachten dan mannen om dat te laten controleren, de ziekte al te ver gevorderd is, en dus het risico bij de operatie ook groter is.

Samengevat, je wordt onderzocht op de risicofactoren.

We meten de bloeddruk. Daar zijn eigenlijk heel wat problemen rond. Veel mensen weten niet dat ze een hoge bloeddruk hebben. In het Engels ‘the silent killer’ : je gaat er van dood, maar je merkt het niet. Beetje hoofdpijn, beetje moe... Je moet het echt meten. Arbeidsgeneesheren ontdekken een te hoge bloeddruk vaak per toeval!

Hetzelfde - stille doder - geldt voor suikerziekte. Dat kan ook sluimerend zijn.

Cholesterol wordt onderzocht adhv bloedonderzoek. Een te hoge cholesterol suggereert dat je op je voeding moet gaan letten, om je cholesterol naar beneden te krijgen. Cholesterol vernauwt de bloedvaten, waardoor het risico op een hartinfarct stijgt.

Rook je? Deze risicofactor is het makkelijkst te schrappen: stoppen met roken. Alleen, er zijn heel veel mensen die dat niet kunnen. Toch, het heeft geen zin om aan je cholesterolverlaging te werken, als je blijft doorroken.

De bloeddruk verlagen, met een dieet, lichaamsbeweging of medicatie. Idem voor cholesterol.

Hoe vroeger hoe beter: door een gezamenlijk project met pediaters. Als een vader van 45 jaar in het ziekenhuis binnenkomt met een hartinfarct, dan vragen we of hij kinderen heeft en laten we die ook onderzoeken op o.a. cholesterolwaarden. Op die manier kunnen we zo vroeg mogelijk aan preventie beginnen. Bv. dmv een dieet om cholesterol te verlagen.

Hoge bloeddruk bij kinderen meten ligt al wat moeilijker want dat manifesteert zich niet tijdens de jeugdjaren. Meestal is dat pas vanaf 40-50. Vandaar dat op veel bedrijven je bloeddruk jaarlijks gemeten wordt vanaf 40ste. Of je koopt zelf een bloeddrukmeter.

In feite zou iedereen zijn risico moeten kennen, iedereen zou zijn cholesterol en bloeddruk moeten kennen.

Waarom is bewegen goed voor je hart?

Bewegen heeft velerlei invloeden:

Er zijn bedrijven die hun mensen tijdens de werkuren laten sporten 2 tot 3 x per week een half uur omdat ze daarna alerter zijn, en beter presteren.

Hartpatiënten wordt aangeraden om 3 x per week te sporten, geen topsport maar cardiofitness: fietsen, wandelen, weliswaar op een verhoogde hartfrequentie maar zonder dat die in het rood komt. Dit noemt men secundaire preventie.

Heb je geen hartaandoening, dan mag je natuurlijk ook bewegen. Dit is primaire preventie.

Als je een dieet moet volgen, dan moet je eigenlijk evenwichtig eten: niet eenzijdig maar divers. Volgens de klassieke voedingspiramide die iedereen wel kent: veel groenten, niet alleen rood vlees, meerdere keren per week vis.

Sommige mensen denken dat alles opgelost is met gewoon verder te eten zoals ze altijd aten en dan nog voedingssupplementen te nemen: "Ik blijf eten wat ik graag eet, maar ik ga naar apotheek om pilletjes om dat te compenseren.” Omega 3 vetzuren, vitaminepreparaten...

Gezonde vetten bestaan per definitie niet. Alle vet is vet. Of het nu dierlijk of plantaardig is. Het een is wel beter dan het andere.

Becel proactief bv. gaat cholesterol wel verlagen, maar niet meer dan 10% van de waarde - bv. 250 naar 225, maar dat is niet laag genoeg. Je moet onder de 170 blijven.

Een hartinfarct is nog altijd de grootste doodsoorzaak in ons land. En we kunnen er iets aan doen, het is te voorkomen, want het heeft te maken met levenswijze

Belangrijke boodschap die we moeten meegeven aan jongeren! Hoe bereik je die? Die trekken zich dat niet aan dat ze niet mogen roken. Die denken, ooit als ik ouder ben, zal ik wel eens stoppen.