Consumentenpsycholoog Herman Konings over voedselverspilling: "Een overvolle koelkast geeft mensen een welvarende status in de maatschappij"

We kennen het allemaal wel, of je nu frietjes bestelt of zelf kookt: er is vaak te veel. Dat blijkt nu ook uit cijfers. België scoort enorm slecht. We staan op de tweede plaats van Europa. Nederland doet het nog iets slechter. 

Geen geheugen van verzadiging

"Ten eerste communiceren onze ogen met andere delen van onze hersenen dan onze maag", begint Herman Konings. "Onze ogen anticiperen, die maken de verbeelding los. Als we naar aantrekkelijke dingen kijken in tijdschriften, kookprogramma's of in de supermarkt dan slaat onze verbeelding op hol. Ons geheugen voelt niet verzadigd, onze maag doet dat. Een verzadigd gevoel kunnen we ons ook niet herinneren: dat trekt weg. Uitkijken naar lekker eten is iets wat ons ingelepeld is door marketeers na de Tweede Wereldoorlog. Die speciale verkooptechnieken zorgen ervoor dat onze ogen veel groter zijn dan wat onze maag aankan."

Een volle koelkast = geluk

"Het maakt ons in zekere zin gelukkig wanneer we veel eten hebben. Soms heb je ook gewoon comfortfood nodig, zeker nu, in tijden van een pandemie. Veel mensen zitten thuis en gaan al sneller naar de koelkast. Op je werk doe je dat veel minder omdat de sociale druk daar groter is. Maar thuis waar je weet dat je kelder en koelkast vol lekkers zit, is die druk er helemaal niet en steek je sneller iets in je mond", zegt Konings. "Het is normaal dat je veel koopt als je in de supermarkt ben, mensen zijn bang om zonder te vallen dus kopen ze liever wat meer dan nodig. We leven ook in een consumptiemaatschappij waar de meerderheid het best goed heeft. We hebben zware portefeuilles om lekkere dingen te kopen. Daarnaast wordt keuzedrang ons opgelegd, wij willen genoeg keuze hebben. Dat komt door de Amerikanen die tijdens WOII naar Europa kwamen. Vroeger had je drie soorten yoghurt, tegenwoordig al 38. Wij moeten keuzes blijven maken. De mens wil zijn welvarende status behouden in de samenleving en dat doet hij door regelmatig in de koelkast te kijken en er bij stil te staan dat hij het zich kan permitteren om meer voeding te kopen dat zijn maag aankan."

Schaamte

"Als je vrienden uitnodigt bij jou thuis en alles is op, dan krijg je vaak een gevoel van schaamte, een gevoel van 'er was niet genoeg.' Daarom koop je vaak te veel. 345 kilogram per jaar per persoon is gigantisch maar het gaat om alle stappen in de keten, van boerderij tot op je vork, ook wel farm to fork genoemd. In warenhuizen gooien ze ook veel weg, alles wat niet verkocht is, daar zijn wij dan ook verantwoordelijk voor. Daarnaast willen we een brede keuze als we op restaurant gaan, dus heel veel van dat lekkers dat overblijft belandt ook in de vuilbak."

Wat kan je doen?

"Om zelf voedselverspilling tegen te gaan moet je dus gewoon minder kopen. Maak voor jezelf uit wat je eigenlijk echt nodig hebt. Probeer zelf te vechten tegen de verleiding enerzijds, anderzijds kan je op training gaan. De meeste mensen hebben niet de discipline om hen van al dat lekkers af te houden. Een topsporter zal wel raad kunnen geven, zij blijven ook van al dat lekkers. De koelkast op slot is een optie maar dat is in deze tijd alles behalve vanzelfsprekend omdat we nu veel stress, angst en onzekerheden kennen door deze pandemie. Daardoor eten we meer en vandaar die coronakilo's."