Historicus Harry De Paepe over het Lam Gods: "Ik ontdek elke keer nieuwe dingen, het is geweldig"

“Mijn fascinatie voor Jan van Eyck gaat al ver terug. Als klein ventje werd ik regelmatig door mijn ouders meegenomen naar Gent om het Lam Gods te bezoeken. Ik heb het vaak bezocht samen met mijn moeder. Het is een thema dat altijd in mijn leven aanwezig is geweest, nooit prominent, maar het is er altijd geweest", legt Harry zijn liefde voor het Lam Gods uit.

"De broer van Jan van Eyck schilderde eerst aan het Lam Gods"

Wat veel mensen niet weten is dat het eigenlijk Jan van Eyck zijn broer, Hubert was die oorspronkelijk de opdracht voor het Lam Gods heeft gekregen. “Hubert heeft de opdracht gekregen, maar hij is in de loop van die opdracht overleden. Dan heeft Jan het overgenomen. Dat kunnen we afleiden uit de gebruikte technieken, maar ook door historische verwijzingen en bronnen. Hubert was in zijn tijd een beroemde schilder, maar het was pas in de 19de eeuw dat men ontdekt heeft dat hij eraan gewerkt heeft.”

"Telkens opnieuw ontdek ik andere dingen"

Dat Jan van Eyck zoveel aanzien krijgt, vindt De Paepe heel terecht. “Hoe hij speelt met de lichtinvallen is meesterlijk. Heel het werk is zo opgebouwd dat bijvoorbeeld de schaduwen overeenkomen met hoe het licht valt in de kapel waar het nu staat. In een van de edelstenen zie je ook de reflectie van een van de kapelramen weerspiegeld. Telkens opnieuw ontdek ik andere dingen, het is geweldig.”

De geschiedenis van het Lam Gods heeft iets weg van een misdaadfilm. Het is vaak verkocht, verplaatst en gestolen. “Pas na de Eerste Wereldoorlog is het hele werk opnieuw samengebracht. En kort daarna werd het opnieuw gestolen ook. Het is een turbulente geschiedenis. Het zelf als eens doormidden gezaagd!”

"De huidige restauratie is van topniveau"

De vier panelen van het Lam Gods die de voorbije drie jaar gerestaureerd werden, hebben een heel ander gezicht gekregen. “Het Lam Gods is al veel gerestaureerd geweest. De eerste restauratie vond al na 100 jaar plaats. Toen heeft men de kop van het lam meteen aangepast. In de huidige restauratie, die van een echt topniveau is, krijg je een heel ander gelaat te zien van het lam. Plots zie je een menselijk gelaat en menselijke ogen die priemen naar de toeschouwer. Dit is wellicht wel de manier waarop Jan van Eyck het oorspronkelijk geschilderd heeft. Wat ook  opvalt, is dat er maar drie figuren op het schilderij staan die je aankijken. Het Lam Gods, God de Vader, en dan denkt men ook Jan van Eyck zelf. Men vermoedt dat hij zichzelf op het schilderij geschilderd zou hebben.”

"Ik vrees dat het luik van de Rechtvaardige Rechters vernield is"

In 1934 werden er twee luiken gestolen: het luik van de Rechtvaardige Rechters en het luik van Sint-Jan, dat later werd terugbezorgd. Van de Rechtvaardige Rechters weten we nog altijd niets. “Ik weet het ook niet. Het kan bij een rijke Gentse familie zitten, maar mijn buikgevoel zegt dat het weg is. Ik vrees dat het vernietigd is.”