Psychologe Telidja Klaï: "Er is een verklaring voor het soms 'lastige' gedrag van pubers"

"Als psycholoog, maar ook als moeder ben ik erg geboeid door pubers. Ik ben geïntegreerd door hun eigenzinnig karakter dat plots de kop opsteekt. Tijdens de puberteit schieten er dan ook heel wat hormonale processen in gang. Het lichaam zelf verandert in deze periode op verschillende vlakken. Zo krijg je enerzijds een groeispurt, maar ook de hersenen volgroeien. Door processen in de hersenen kunnen veel puberale gedragskenmerken verklaard worden."

Verklaarbaar puberaal gedrag

"De hersendelen groeien niet volledig gelijktijdig waardoor stemmingswisselingen kunnen ontstaan. Het is dus niet abnormaal om als puber plots wispelturig of heel emotioneel te zijn. Typisch is ook dat er tijdens de puberteit weinig aandacht uitgaat naar andere mensen. Een puber is eigenlijk voornamelijk bezig met dingen, waar die zelf blij van wordt."

"Lang slapen en niet willen opstaan valt ook te verklaren door de hormoonwerking. Zo worden bepaalde hormonen later afgegeven in de dag. Hierdoor is het normaal dat je tijdens de puberteit plots moe bent in de ochtend en langer slaapt. Als ouder is het dan ook niet verstandig om zeer vroeg in de ochtend activiteiten te plannen. Je kan voorspellen dat een puber dan de hele dag miserabel gaat zijn. Het is overigens niet abnormaal dat er grenzen worden opgezocht. Als ouder stel je deze grenzen best in samenspraak met je kind. Op deze manier is er een kader waarbinnen je zoon of dochter zich kan ontwikkelen. Het 'rebel without a cause' gevoel is ook het gevolg van twee klieren in de hersenen. Zo zal de ene klier al heel goed werken en de andere net niet. Ten gevolge hiervan wordt er minder nagedacht over de gevolgen van een actie. De klier die het groepsgevoel en impulsiviteit stimuleert, werkt actiever dan degene die je doet nadenken over mogelijke gevaren en gevolgen."

Seksualiteit 

"Seksualiteit moet je als ouder op tijd bespreken. Zo is het van groot belang om al voor de puberteit basisinformatie mee te geven. Je moet je kinderen eigenlijk voorbereiden op de puberteit. Praten over seksualiteit moet niet georganiseerd worden rond de keukentafel als 'het gesprek'. Het is beter om spontaan te spreken over thema's die in de actualiteit aan bod komen, zoals bijvoorbeeld onderwerpen als grensoverschrijdend gedrag. Creëer als ouder de ruimte om hierover vragen te stellen. Op deze manier weet je kind dat alles bespreekbaar is."

Vragen van ouders beantwoord

Sylvia uit Eernegem: "Mijn dochter doet sinds kort steeds de deur van haar slaapkamer op slot. Ik vind het vreemd en zou haar dit graag afleren. Ik weet alleen niet goed hoe ik zoiets moet aanbrengen?"

Talidja: "We zien vaak bij pubers dat ze plots deuren op slot doen waar ze dat vroeger nooit deden. Op zich is zoiets niet abnormaal aangezien ze zelf vaak nog wat onzeker zijn over hun lichaam. Het is zeker een goed idee om haar eens te vragen waarom ze het zo belangrijk vindt om de deur op slot te doen."

Leen uit Oud Heverlee: "Sinds het middelbaar weigert mijn zoon te studeren. Alles is saai en hij is voortdurend afgeleid. Ik zeg hem elke dag hoe belangrijk studeren is, maar het dringt niet door. Soms wil ik mij gewoon naast hem zetten tijdens het studeren, maar dat is misschien niet de beste oplossing? Hij is tenslotte al 15 jaar…"

Talidja: "Studeren voor schoolwerk zal momenteel geen prioriteit zijn voor je zoon, Leen. Het kan zeker geen kwaad om hem hierin te blijven stimuleren. Het is niet erg dat hij 15 jaar is. Zet je gerust bij hem om de studeren. Op deze manier kunnen jullie samen een structuur vinden die nu even zoek is." 

Anoniem: "Mijn zoon is 11 jaar en is zeer aanvallend in gesprekken, zucht en puft bij alles wat we vragen. Zou het kunnen zijn dat hij al aan het puberen is?"

Talidja: "Je mag er inderdaad vanuit gaan dat je zoon aan het puberen is. Deze reacties zijn zeker niet altijd even gemakkelijk als ouder, maar vallen zeker te verklaren door de puberteit."

Hilde uit Waregem: "Ik heb een zoon van 16 jaar en een dochter van 14 jaar. Ze maken sinds enkele maanden voortdurend ruzie en gunnen elkaar niets. Ze hadden als kind nochtans zo een sterke en mooie band. Ik ben bang dat ze deze band verliezen door de zware ruzies. Of hebben deze puur te maken met de puberteit?"

Talidja: "Een leeftijdsverschil van twee jaar is veel tijdens de puberteit. Probeer samen met hen eens de oorzaken van hun conflicten te zoeken. Bespreek vervolgens met hun of deze conflicten ook op een andere manier kunnen opgelost worden."