Tegels plaatsen: hoe begin je eraan?

Om een antwoord te zoeken op al deze vragen hebben De Madammen de hulp ingeroepen van een specialist, Filip Vankeirsblick van Het West-Vlaams tegelhuis. Hij vertelt alles over de soorten tegels die bestaan, de plaatsing en het onderhoud.

Welke soorten badkamertegels bestaan er?

"Hoofdzakelijk worden keramische tegels verkocht. Die worden uit keramische klei gemaakt, al dan niet met een glazuurlaag. Ook tegels uit natuursteen en tegels die bestaan uit composietmaterialen (samengesteld materiaal, met eventueel natuursteenkorrels erin verwekt) worden goed verkocht. Dat zijn de hardste bekledingen. Harde materialen zijn het meest duurzaam en behoeven het minst onderhoud. Ze kunnen tegen een stootje."

Je kan ook wandbekleding uit kurk of pvc plaatsen, dat zijn zachte materialen. Die verkoopt Vankeirsblick niet. Ze worden ook minder gebruikt in de badkamer. Er bestaat ook waterdichte verf.

En qua grootte?

"Er bestaan heel kleine tegeltjes: ambachtelijke stijl, veelal Portugese. Maar er bestaan ook Marokkaanse handgemaakte tegeltjes, met vaak niet volledig effen zijkanten. Die worden vooral gebruikt in huizen met een landelijke uitstraling. Grote tegels worden vooral gebruikt in moderne huizen met een strakker interieur. Er bestaan tegels in verschillende grootte: 1,20 meter op 1,20 meter, of zelfs van 1 meter op 3 meter! Die laatste zijn vaak maar een paar millimeter dik en keramisch. Ze worden meestal gebruikt bij renovaties, als nieuwe tegel op oude tegels."

Mat of glanzend?

"Dat hangt af van je smaak. Qua onderhoud hebben ze beiden voor- en nadelen. De glanzende tegels kan je makkelijker poetsen, maar je kan er vette vingers beter op zien. Bij donkere tegels is dit ook meer het geval dan bij lichtere tegels."

Wat zijn de benodigdheden om zelf badkamertegels te plaatsen?

• Primer: om eventueel als basislaag aan de muur aan te brengen
• Lijm: om de tegels aan de muur vast te lijmen. Meestal gebruikt men poederlijm. Er bestaat ook kant-en-klare maar die is duurder.
• Tegel
• Voegsel
• Silicone: voor in de hoekjes. Het bad beweegt soms wat, gaat soms ietsje meer hangen als het gevuld is. Silicone gaat mee bewegen.

Hoe moet je badkamertegels plaatsen? 

"Het is belangrijk een aantal dingen in acht te nemen, bijvoorbeeld dat je een goede ondergrond hebt. Wat zijn de vereisten qua ondergrond? Heeft de ondergrond een bepaalde behandeling nodig? In de natte cel (douche of badkuip) heb je zeker een watervaste onderlaag nodig, een ondergrond die niet oxideert of opzwelt als er water onder de tegel komt. Gips is bijvoorbeeld niet waterbestendig, cement wel. Stel dat er toch pleisterwerk is in je badkamer, dan kan je er een waterdichte laag op aanbrengen. Of een waterbestendig doek dat gelijmd wordt op die ondergrond, om het water tegen te houden.

De ondergrond moet ook vlak zijn. Eventueel moet je opnieuw cement plaatsen, of je kan ook polyurethaanplaten tegen je oneffen muur plaatsen. De platen hebben een waterbestendig vlies aan beide kanten en een cementlaag binnenin. Die platen bestaan vanaf 4 mm tot 10 cm dikte. Op die platen kan men dan ook rechtstreeks de tegels bevestigen.

Je kan ook geen tegels plaatsen op een natte ondergrond, de muur moet dus voor je begint helemaal droog zijn! Op sommige oudere ondergronden kunnen er ook nog zeepresten hangen. Zo’n muur moet dan ook eerst ontvet worden. Eventueel kan je voor je de tegels plaatst ook eerst nog een primer (basishechtingslaag) aanbrengen."

Je wil je bad inkapselen door er wanden rond te plaatsen. Welke soort wand gebruik je als ondergrond?

Ook hier kan je best polyurethaanplaten gebruiken. Die zijn makkelijk verzaagbaar. Je zal dan natuurlijk eerst een soort kader onder je bad moeten timmeren, waar je dan die panelen op kan bevestigen. Op de panelen kan je rechtstreeks de tegels plaatsen. Vezelplaat wordt minder gebruikt, want dat is niet waterbestendig."

Waar moet je op letten bij de plaatsing? In welke hoek moet je beginnen?

"Als de ondergrond oké is, kan je de tegels plaatsen. Men gaat daarbij eerst kijken naar de symmetrie. Waar begin je met welke tegel? Je kan niet aan de ene kant een volle tegel hebben en aan de andere kant een klein reststrookje. Dat moet dus op voorhand bekeken worden. En je moet ook 'waterpas' werken en onderaan beginnen. Grote tegels worden best dubbel verlijmd, zowel op de tegel als op de wand, om oneffenheden op te vangen."

Hoe lang moeten de gelijmde tegels drogen voor je begint met voegen?

"Dat is afhankelijk van de lijm, maar meestal is dat na een dag, 24 uur drogen."

Hoe zorg je voor een gelijke, niet scheve voeg?

"Aangezien de tegels waterpas geplaatst worden, zou dit geen probleem mogen zijn. Vakmensen gebruiken ook vaak een koord, met een bepaalde dikte. Om tussen de tegels te stoppen als die aan de muur gelijmd worden. Nadien, als men wil beginnen voegen haalt men het koord eruit. Niet vakmensen gebruiken kruisjes om op de hoeken te steken. Die zorgen er ook voor dat elke tegel op een gelijke afstand komt. Maar aangezien tegels altijd licht afwijken qua maat (tegels zijn nooit helemaal recht), is de voeg dan nooit 100 procent hetzelfde. Met een koord kan je makkelijker het verschil opvangen, bij kruisjes is dat moeilijker. Maar kruisjes zijn eenvoudiger om mee te werken."

Wat als je zwarte in plaats van witte voegen wil?

"Dat kan, er bestaan kleurvoegsels. Witte voegen komen natuurlijk het meest voor, maar er zijn allerlei kleuren mogelijk. Let wel: die zijn niet altijd 100 procent kleurvast. Ze kunnen na veelvuldig gebruik van de badkamer wat verbleken. Meestal zijn voegen op basis van cement, dat is ook het goedkoopst. Er bestaan ook waterdichte voegen op basis van cement met silicone in gemengd. Die zijn gemakkelijker te onderhouden, gaan minder snel verkleuren en je hebt minder snel schimmel. Er bestaan ook voegen op basis van epoxy, maar die zijn moeilijker aan te brengen omdat ze snel opdrogen."

Waarmee was je overblijvende voegstof aan de tegels af?

"Als die nog niet opgedroogd is, kan dat met een doek en wat water. Als er een lichte, opgedroogde waas op je tegel is, kan je die met een cementsluierverwijderaar weg krijgen. Maar die kan je enkel toepassen op keramische of niet-kalkhoudende natuurtegels, want cementsluierverwijderaar bevat een licht zuur. Een dikke laag voegstof kan je beter met een schuursponsje verwijderen."

Er zit zwarte schimmel in de voegen. Hoe kan je dit proper krijgen?

"Schimmel komt minder voor bij de kant-en-klare waterdichte voegsels met silicone in, die zijn minder schimmelgevoelig. Schimmel ontstaat door onvoldoende verluchting in de badkamer. Voorkomen is beter dan genezen! Als er toch schimmel is, bestaat er een product, een voegenreiniger, die de voegen reinigt en de schimmel (tijdelijk) uitdroogt."

Onderhoudstips?

Het is heel belangrijk om je badkamer altijd goed te verluchten om schimmel te voorkomen. Keramische tegels vragen minder onderhoud dan tegels uit natuursteen. Keramische tegels mogen met vrij veel producten gepoetst worden. Best wel geen producten op basis van lijnzaadolie of andere vette producten. Je kan beter geen vetlaag achterlaten op de tegels. Geen vettige zeep gebruiken want keramische tegels absorberen niets. Je kan wel detergenten gebruiken. Bij natuursteen geen zuurhoudende poetsproducten gebruiken.

Telkens men doucht is het aangeraden de tegels goed af te spoelen zodat er geen zeepresten aan de muren blijven hangen. Een wekelijkse poetsbeurt is aangewezen. Een soort ‘anti-kalksysteem’, iets om kalk uit het water te houden, heeft zo zijn voordelen. Dan heb je minder kalkaanslag en het voorkomt ook veel kalk op sproeier, kraan…"