Waarom is een geheim bewaren zo moeilijk? Psycholoog Joris Bruyninckx: "Gevecht tussen verlangen en geweten"

"Geheimen kan je opsplitsen in verschillende categorieën: geheimen die enkel over jezelf gaan, die geen betrekking op een ander hebben. Maar je hebt ook geheimen die betrekking hebben op de ander. Als je roddelt, dan gaat het over een ander. Dan moet je afwegen: is het iets stom, iets dat schaamte oproept of is het iets ernstig? Als het gaat over schaamte bij de ander opwekken, dan vinden we dat leuk. Maar schaamte bij jezelf, dat vind je uiteraard niet leuk."

"Als je roddelt wil je jezelf er beter doen uitkomen. Dat is normaal, we doen het allemaal wel eens. De gewone roddel wekt spanning op, maar op een veilige manier. Het overkomt jou niet, het overkomt de ander. Als de impact niet groot voor jou en niet gigantisch groot voor de ander is, dan zijn zulke roddels leuk. Maar een geheim vertellen waarbij je de ander onheil aandoet, dat is iets helemaal anders. Naarmate de spanning opbouwt, is het moeilijker om een geheim te bewaren. Je krijgt dan heel veel zin om het gewoon lekker te vertellen. Geheimen maken iets los in ons onderbewustzijn. Je kan er plezier aan beleven. Omdat het waarschijnlijk niet schadelijk is voor jezelf. Je krijgt een soort van machtsgevoel. Jij kent een geheim en de anderen weten het niet."

Leuke geheimen 

"Er zijn ook leuke geheimen, bijvoorbeeld een verjaardagsfeestje verzwijgen. Zo'n geheim leidt tot positieve zaken. Dan is er ook spanning maar die hou je toch iets langer vol omdat je weet dat er iets leuk aankomt. Andere geheimen gaan vaak over schaamte. Iedereen heeft een onbewust kantje waar knettergekke dingen inzitten. Daar zit geen schaamte want het is juist een ongebreidelde energie die in ons zit. Schaamte komt van onszelf. Het is ons geweten dat zegt: 'dat mag niet he'. Dat is schaamte."

Mag je geheimen hebben?

"Kinderen leer je aan om alles te zeggen, zij mogen geen geheimen hebben. Tegenwoordig moet ook alles te bespreken zijn. Maar in mijn ogen mag je een geheim hebben als het over iets van jezelf gaat waar je de ander niet mee lastigvalt", zegt Joris Bruyninckx. "Ik heb zelf ook geheimen. Of neem nu iemand die achter een schuurtje gaat roken omdat zijn vrouw het niet mag weten. Dat is ook een prima geheim. Maar als het de ander kwaad kan berokkenen, dan is dat iets anders. Dan heb je een sociale en morele verantwoordelijkheid."

Gek van een geheim

"Een geheim lang meedragen kan je gek maken. Je kan het vergelijken met spanning op een vat. Hoe langer je een geheim moet bijhouden, hoe meer energie het je kost. Die energie zal zich dan opstapelen en als je nooit kan ontladen, dan wordt de druk te groot. Soms moet het er dan gewoon uit. Daar kan je niets aan doen. Veel mensen vertellen daarom ook geheimen op hun sterfbed. Die mensen willen in alle rust en vrede sterven. Maar als er dan nog ergens een geheim zit, dus nog ergens spanning en energie zit, dan willen mensen daar meestal nog van af. Dat is echt een gevecht tussen verlangen en geweten."