Wat moet je doen als je een archeologische schat vindt in je tuin?

Wist je dat bij ons de meeste archeologische vondsten gedaan worden in de bovenste 30 centimeter van de bodem? Het zou dus best kunnen dat je bij het planten van een boompje of het aanleggen van een tuinhuis ineens iets tevoorschijn tovert dat er oud en waardevol uitziet. En dan? 

Wat als je toevallig iets vindt?

Vinden je kinderen tijdens het spelen in de tuin een oud voorwerp in de grond? Dan spreken we van een toevalsvondst. In zo'n geval ben je verplicht dit binnen drie dagen te melden aan het agentschap Onroerend Erfgoed via een online formulier. Het agentschap komt dan ter plaatse om de vondst te onderzoeken.

In tussentijd moet je zeker zelf niet verder opgraven. Daardoor zou je mogelijk oude sporen kunnen vernieitingen die archeologen nodig hebben om het voorwerp dat jij gevonden hebt te plaatsen in een groter kader. Lag het in een graf? Of in een afvalput? Waar hoorde die afvalput dan bij? 

Heel je tuin open gespit? 

Wil dat zeggen dat jouw tuin meteen een archeologische site wordt en alles zal omgespit worden? Zeker en vast niet. Archeologen laten dingen die goed in de grond zitten het liefst zitten voor hun collega's in de toekomst. Want wie weet welke fantastische onderzoeksmethoden er zullen bestaan binnen twintig, dertig of honderd jaar, die we nu nog niet hebben? 

Bouwvergunning? Dan heb je archeologienota nodig

Ben je van plan om een bouwproject of andere werken uit te voeren waarvoor je een omgevingsvergunning voor stedenbouwkundige handelingen of voor het verkavelen van gronden nodig hebt? Dan ben je in bepaalde gevallen verplicht om een archeologienota toe te voegen aan je vergunningsaanvraag.

Die archeologienota is het resultaat van een archeologisch vooronderzoek, waarvoor je een erkende archeoloog moet aanstellen. De archeoloog bepaalt aan de hand van het archeologisch vooronderzoek of er op het terrein al dan niet archeologisch erfgoed aanwezig is en zal in de archeologienota maatregelen voorstellen om met het aanwezige erfgoed om te gaan.

De kosten voor het archeologisch onderzoek moet je zelf betalen, maar je kan wel in aanmerking komen voor twee premies.

Van wie is de schat? 

Het gebeurt zelden, maar stel dat je een schat vindt in je tuin. Dan ben je daar zelf de eigenaar van. Zelfs als archeologen ze verder komen opgraven. Jij bent eigenaar van de grond en alles wat er in zit. Anderzijds ben je ook wel verantwoordelijk voor de bewaring van alle waardevolle vondsten uit jouw grond. Dus meestal is het het beste om de vondsten mee te geven ter bewaring in een archeologisch depot. In 99,99% van de gevallen gaat het toch om wat beenderen van dieren of een paar potscherven. Mocht je toch een muntschat vinden, dan zou het best kunnen dat een museum je een eerlijke prijs biedt om de munten van je over te kopen.