Dementie vroeg detecteren

Rik uit Dendermonde vreest dat zijn moeder dement wordt: “Mijn moeder is 74 en een fantastische oma van 8 kleinkinderen. Maar de laatste tijd kent ze soms onze namen niet meer, vergeet ze waar ze mee bezig was en lijkt ze wel meer in het verleden te leven. Moeten we met haar naar de huisarts?"

Jurn Verschraegen van Dementie Vlaanderen komt in de studio met meer uitleg.

Dementie is een verzamelnaam voor de verschillende ziektebeelden van dit syndroom, de meest voorkomende vorm is Alzheimer.

Andere vormen zijn de vasculaire vormen die worden veroorzaakt door problemen met de bloedsomloop in de hersenen, wat men vroeger hersenverkalking of kleine bloedingen noemde. Die zorgen voor uitval van bepaalde functies.

Dat is niet altijd merkbaar op het moment zelf. En dat zorgt ervoor dat de ziekte sluimerend begint, en dat de omgeving niet meteen of pas veel later opmerkt dat er een probleem is. Het is vaak zo dat er pas na 3 jaar een diagnose gesteld wordt en dat men dan pasde puzzelstukken in elkaar ziet passen. Dat is trouwens het geval bij alle vormen van dementie.

Er is geen enkele vorm van dementie die plots begint. Het begint met verstrooidheid, concentratieproblemen, het niet goed meer weten waar men is, verwisselen van namen, tijd, plaatsen.

Zo heeft men problemen met het herkennen van voorwerpen: men neemt de afstandsbediening om te telefoneren. Dat zijn vreemde dingen waar de omgeving zich niet te veel vragen rond stelt tot wanneer het een te groot impact krijgt.

Kan vaak een jaar over gaan. Soms zelfs jaren tot wanneer het opgemerkt worden, want mensen kunnen goed verbergen dat er een probleem is. Als het dan ontdekt wordt, is dat meestal door een buitenstaander.

De familie denkt al sneller dat ouderdom en vergeten normaal is en wil het het probleem niet erkennen. Dementie en hersenziekte zijn nog een enorm taboe. Het algemeen overheersend gevoel in onze maatschappij is nog altijd: “als het in het hoofd niet meer gaat, dan ben je geen mens meer.” Die schaamte bij familie is iets wat de stap naar behandeling afremt.

Nee, de ziekte kan nog niet genezen worden. Op dit moment zijn er medicijnen op de markt die enkel bij de ziekte van Alzheimer worden voorgeschreven. Zij helpen slechts de nog werkende hersencellen bij hun onderlinge communicatie.

Daarom is het zo belangrijk om die medicatie zo snel mogelijk te kunnen voorschrijven, wanneer je nog zo veel mogelijk goede ‘boodschappers’ hebt. De medicatie stopt de ziekte niet, maar beschermt wat nog goed is. Ze zorgt voor een lichte verbetering van levenskwaliteit.

Er is ook evolutie in het onderzoek naar voeding(-ssupplementen) die proces zouden kunnen afremmen.

Er bestaan woonzorgcentra met alle nodige begeleiding en ondersteuning. Maar 70% van mensen met dementie woont thuis.

Tegenwoordig heb je tal van tussenstappen: een dagverzorgingscentrum, kortverblijven in de vakanties die de overstap naar een woonzorgcentrum makkelijker maken. Er is ook een organisatie die 24 uur per dag bij de mensen thuis komt logeren, maar die heeft niet zo veel mensen en dat kost erg veel, ondanks de gedeeltelijke terugbetaling door de mutualiteit.

Dementie is niet enkel voor oude mensen. Maar het risico op dementie wordt groter met stijgende oudere bevolking.

De Vlaamse overheid is bezig met een dementieplan en één van de acties gaat over de beeldvorming met als uitgangspunt: "Hoe kunnen we bij algemene bevolking dat negatieve beeld, het taboe rond dementie ombuigen?"