Fietsen langs de fortengordel van Antwerpen

De forten zijn gebouwd als gordels rond de stad omdat dit de beste manier was om de stad te verdedigen. Ze verloren na de wereldoorlogen hun militaire functie. Door de stedelijke uitbreiding van Antwerpen verbrokkelden de gordels tot solitaire forten, de samenhang van de fortengordels ging verloren. 

Vele forten hebben de voorbije jaren een nieuwe rol gekregen als park, sportcentrum, cultuurhuis of natuurgebied. Sommige forten kan je bezoeken, je kan er een korte wandeling maken of picknicken, en aan verschillende forten kan je iets drinken in een zomerbar.

De fiets is de ideale manier om de forten in hun groene omgeving te ontdekken. Bijna alle forten zijn met de fiets bereikbaar. Een groot deel ligt aan of vlakbij een fietsknooppunt. 

De Brialmontroute

Na de onafhankelijkheid in 1830 kreeg België een strikte neutraliteit opgelegd. Omdat ons land geen noemenswaardige natuurlijke verdediging had, koos men voor een 'Nationaal Reduit'. Bij een vijandelijke inval zou het leger zich in Antwerpen terugtrekken en weerstand bieden tot de bondgenoten te hulp schoten. Het nieuwe defensieconcept voorzag onder meer in een Grote Omwalling en een reeks forten rond Antwerpen, naar het onderwerp van kapitein Henri Alexis Brailmont. 

In nauwelijks vijf jaar (1859-1864) bouwden 13.000 arbeiders acht, bijna identieke bakstenen forten tussen Wijnegem en Hoboken. Een huzarenstuk. Zowel economisch als militair bleken de forten snel voorbijgestreefd. In 1965 verdween de omwalling bijna helemaal voor de aanleg van de ring rond Antwerpen. 

Vandaag wandel, fiets of sport je er in een aantrekkelijke, groene omgeving. Er vinden vaak culturele evenementen plaats. De donkere, vochtige ruimtes vormen een populaire overwinteringsplek voor vleermuizen. De Brialmontroute illustreert een boeiende episode uit de Antwerpse geschiedenis. De hoofdlus verbindt acht forten. De varianten loopt lang het voormalige Militair Hospitaal in Berchem. 

Bij elk fort staat er een infobord waar je meer te weten komt over de lokale geschiedenis. Deze speciale route brengt je langs onverwachte plekjes in de stad. Je kan de Brialmontroute hier downloaden en zelf afprinten.

De fietsbrochure 'Herover de Forten'

Deze brochure combineert zes fietsroutes langs de forten in een handig broekzakformaat. Het boekje geeft informatie over de route en bezienswaardigheden in de buurt. Ga je naar de Kempen, het Pallieterland, het Rivierenland, Klein-Brabant of het Waasland? Er is altijd een fort in de buurt! Je kan de brochure hier bekijken en downloaden. 

Alles over de fortengordel van Antwerpen vind je op de site fortengordels.be