Nieuwe auto halen, pas 3 maanden later afbetalen? "Een stap te ver", zeggen schuldbemiddelaars

"Het is op zich niet verboden om drie maanden betaaluitstel aan te bieden, maar wij willen vooral oproepen tot voorzichtigheid," zegt juriste Sara Waelbers van SAM vzw. Die organisatie staat, via de OCMW's en CAW's, mensen met schulden bij. "Die drie maanden uitstel lijkt een mooi aanbod, maar het is wel de start van een koop op afbetaling, een consumentenkrediet dus." En daar zijn heel wat voorwaarden aan verbonden.

Vaak gaat het ook om een zogenaamd ‘ballonkrediet’. Een auto waarvoor je gedurende bijvoorbeeld 18 of 24 maanden een redelijk bedrag afbetaalt. Maar op het einde moet je nog de laatste schijf betalen. Dat is dan vaak wel een aanzienlijk bedrag, soms gaat dat om 10.000 euro. Een consument schat in dat hij dat later wel bij elkaar gespaard zal hebben, maar dat is niet altijd zo.

Strenge voorwaarden 

Auto's verkopen op krediet is aan strenge regels gebonden. De huidige campagnes lijken er niet allemaal aan te voldoen.

• Een krediet mag enkel toegestaan worden als blijkt dat de consument in staat is dat bedrag ook te kunnen terugbetalen. Dat gebeurt niet altijd. 
• Kwetsbare consumenten die nu al schulden hebben, mogen niet nog eens worden aangezet tot het opnemen van een krediet.
• Ook de reclameboodschap zelf mag niet misleidend zijn. Zo moet het meteen duidelijk zijn dat het om een lening gaat en dat daar kosten aan verbonden zijn.
• De vermelding ‘gratis krediet’ mag niet. Er moet duidelijk en in grote letters vermeld worden ‘Let op: geld lenen kost ook geld’.
• Ook zijn er verplichte vermeldingen, duidelijk en in begrijpelijke taal, van de rentevoet, het kredietbedrag, het jaarlijks kostenpercentage, de duur, wat de contante prijs zou zijn, het bedrag van het eventuele voorschot, de termijnbedragen en het totale te betalen bedrag. Ook moet de kredietgever een representatief voorbeeld van de aanbieding uitwerken. Op de website van Nissan staat dat allemaal wel vermeld bij deze campagne. Maar bij Opel is dit bijvoorbeeld toch niet zo duidelijk.

"Niet alle regels zijn nageleefd"

"We zijn de verschillende campagnes nog in detail aan het bekijken. Maar we hebben toch al gemerkt dat niet alle regels worden nageleefd," zegt Sara Waelbers op Radio 2. "Het zinnetje 'Geld lenen kost ook geld' is niet altijd groot genoeg weergegeven of er staat geen representatief voorbeeld vermeld." De organisatie sluit niet uit dat ze naar de economische inspectie stapt als ze meer inbreuken vaststellen.

De organisatie zegt ook dat consumenten naar de rechtbank kunnen stappen als blijkt dat hun financiële situatie niet genoeg onderzocht is. Dan kunnen ze eisen dat de rente wegvalt bij terugbetaling. Dat gaat helaas niet om het grootste deel van het bedrag. Dat verklaart wellicht waarom zo'n autolening soms nog te snel wordt toegekend. In dossiers van mensen in schuldbemiddeling komen heel wat autoleningen voor. Soms zelfs verschillende in één dossier waarbij een auto die intussen stuk is, toch verder afbetaald moet worden.

"Denk hier goed over na"

"Deze reclameboodschappen zijn niet meer dan een strategie om zoveel mogelijk (stock)auto’s te verkopen. Om mensen te lokken die anders geen auto zouden kopen", vermoedt Waelbers. "Onze raad aan consumenten is: reken goed uit of jij dit kan betalen en ga er niet van uit dat je binnen drie maanden het geld wel hebt, als dat nu niet zo is. Zeker ook wie de gevolgen voelt van de coronacrisis. Dan kan je jammer genoeg niet zeker weten of jouw situatie binnen drie maanden beter is."

Renault: "Geen blanco cheque"

Volgens de autoproducenten, wordt zo'n betaaluitstel niet zomaar toegekend aan eender wie. "Bij elke lening gebeurt er een financiële analyse voor die wordt toegekend", zegt Karl Schuybroeck van Renault België aan VRT NWS. "Het is geen blanco cheque."

Waarom nu deze campagnes? "De autosector zit met een groot probleem van overstock door de coronacrisis. Ze willen hun auto’s kwijt en zoeken allerlei oplossingen om dat zo snel mogelijk te doen", zegt autojournalist Tony Verhelle.

Karl Schuybroeck heeft het over "opnieuw zuurstof geven aan de automarkt en de dealers". "De autosector heeft het niet gemakkelijk gehad. Misschien aarzelen mensen omdat hun situatie nog wat onzeker is en kan dit hen motiveren om een auto te kopen.