Toxicoloog Jan Tytgat over vervuiling 3M-fabriek: “Nuance is nodig"

De vervuiling rond de 3M-fabriek zorgt voor ongerustheid in de omgeving van Zwijndrecht. Het gaat om gebieden tot en met Sint-Niklaas, voorbij Brasschaat, Schoten en zelfs de Nederlandse grens. Daar zouden er mogelijke gezondheids­risico's kunnen zijn als je eieren van je kippen eet.

PFOS?

“De chemische stof PFOS heeft een brede toepassing”, zegt professor Tytgat. Het is een verzamelnaam voor stoffen die water- vet- en vuilafstotend zijn. “Je ziet het dus in veel producten.” Je vindt de stof bijvoorbeeld in anti-aanbaklagen, verpakkingen, textiel en cosmetica. PFOS werd vanaf 1976 geproduceerd in de fabriek van 3M in Zwijndrecht.

Er is een probleem wanneer de stoffen in het milieu terechtkomen via afvalwater van fabrieken of via de lucht. “De stoffen zijn heel slecht afbreekbaar, en blijven dus in het milieu zitten. Het duurt zo’n 25 à 30 jaar tot die afbreken.” 

Nuanceren

“Het is pas gevaarlijk wanneer je er hoge concentraties van binnenkrijgt”, zegt Tytgat. “De waarden in Zwijndrecht zijn tot tien keer meer dan wat is toegelaten. Het is ook al twintig jaar aan de gang.” Professor Tytgat vraagt om het probleem toch te nuanceren: "In Zwijndrecht zelf zijn er hoge concentraties vastgesteld. In die 15 kilometer errond is ook vervuiling, maar daar ligt de concentratie lager. We moeten bezorgd zijn, maar er is geen reden tot paniek.” 

Verder onderzoek met stalen van de grond, het water en voedsel zoals groenten, fruit, eieren en melk moet uitwijzen hoe ernstig de situatie is. Ook het bloed van sommige nabije betrokkenen zal onderzocht worden: “Daar moeten we de resultaten van afwachten, zodat we een gefundeerde uitspraak kunnen maken over de schadelijkheid.” 

Andere fabrieken?  

Zijn er dan nog fabrieken die we in de gaten moet houden? “Minder en minder. Al sinds 2006 zijn er regelgevingen in verband met de stof. In Zwijndrecht gaat het dus om historische vervuiling.”