Sander de Keere: "Het Europese volkslied kan je gemakkelijk meezingen. Je telt gewoon 1,2,3,4 en de tekst komt bijna vanzelf"

"Het was in een theater dat niet meer bestaat, aan de Kärtnerthortheater in Wenen", vertelt Sander de Keere van Klara bij 'De Madammen'. "Het was een bijzonder speciale en chaotische première. Beethoven was helemaal doof. Hij wilde per se het werk zelf dirigeren maar voor alle zekerheid werden er nog twee andere dirigenten ingeschakeld. Eén voor de koren en één voor de muzikanten. De inmiddels stokdove componist dirigeerde zelf en het grote en voorname publiek was laaiend enthousiast en barstte na afloop uit in een stormachtige ovatie maar Beethoven draaide zich niet om om het publiek te bedanken. De romantische overlevering zegt dat Beethoven het gewoonweg niet hoorde..."

Nog nooit gedaan: symfonisch orkest én koor

"De 9de symfonie is iets wat men tot dan nog nooit had gehoord. Het werk is voor een symfonisch orkest bedoeld, maar Beethoven voegde er een koor aan toe. Dat was nog nooit gedaan. Beethoven was continu op zoek naar vernieuwing en dacht vooral na over wat muziek kon betekenen in een maatschappij. Na de oorlogen tegen Napoleon speelde hij met het idee om muziek te maken op het gedicht ‘Ode an die Freude’ van Friedrich von Schiller, een Duits dichter. Oorspronkelijk was het een drinklied, maar Beethoven heeft wat geknipt en geplakt. En heeft er iets nieuws van gemaakt."

Waarom Europees volkslied?

"Het is een ode voor verbondenheid en vrijheid. En net daarom werd het lied ook gebruikt als boegbeeld voor Europese waarden en normen. Het is een optimistische tekst, een verbindende tekst. Dat was ook echt de boodschap van de 9de symfonie. Het volkslied wordt nu ook vaak gezongen bij protesten, denk aan de Brexit. Maar ook bij gebeurtenissen als de val van de Muur in Berlijn. Op Kerstdag 1989 dirigeerde Leonard Bernstein een historische versie. Bernstein liet één woord veranderen. Hij liet het koor niet het woord 'Freude' zingen maar 'Freiheit', vrijheid. Het is écht een heel mooi werk. Bovendien heeft Beethoven het slim gezien: de tekst kan je gemakkelijk meezingen omdat bijna elke lettergreep dezelfde nootwaarde heeft. Je telt gewoon 1,2,3,4 en de tekst komt bijna vanzelf", besluit Sander.