Belasting op Duitse pensioenen

Zo’n 50.000 Belgen werkten ooit in Duitsland en krijgen daar nu een pensioen voor van onze Oosterburen. Al die mensen ontvingen een tijd geleden ook een brief van de Duitse administratie, waarin stond dat ze voortaan belasting moeten betalen op dat pensioen. Bovendien moeten ze die belasting ook met terugwerkende kracht betalen op alle ontvangen pensioenen sinds 2005.

Heel wat mensen gaan ervan uit dat die belasting iets met de crisis te maken heeft, maar dat klopt niet. Ze kwam er omdat Duitsland in 2005 de wet op de inkomstenbelasting veranderd heeft. Voordien werden de gepensioneerde ambtenaren en de andere gepensioneerde werknemers verschillend belast. De hoogste rechtbank van Duitsland besliste daarom dat het systeem van belastingen op pensioenen moest veranderd worden vanaf 1 januari 2005.

Sindsdien dus iedereen gelijk voor de Duitse wet – ook de Belgen. De reden waarom die naheffing zo laat in de Belgische brievenbussen viel is omdat het lang duurde om iedereen een identificatienummer te geven.

Hoeveel

In de meeste gevallen bedraagt de belasting ongeveer één maanduitkering per kalenderjaar. Heel wat mensen moesten in één klap voor alle 7 voorbije jaren zo’n maanduitkering terugstorten – een som die kan tellen als je met pensioen bent.

Sommige weduwen kregen twee aanslagbiljetten voor dezelfde periode. Dat heeft veelal te maken met het feit dat de vrouw in ons land haar meisjesnaam vaak behoudt na het huwelijk. In Duitsland is dat niet zo gebruikelijk, dus krijgen Belgische vrouwen vaak twee identificatienummers. Maar de uiteindelijke belasting zou in principe evenveel moeten bedragen.

De belastingheffing vindt plaats over de jaren vanaf 2005 tot nu. Als je één keer de belasting voor een bepaald kalenderjaar betaald hebt, dan zal er voor die periode geen belasting meer volgen. Maar voor elk toekomstig jaar waarin er pensioen uitgekeerd wordt, is er belasting verschuldigd.

Bij overlijden

In Duitsland is het zo dat de erfgenamen automatisch de schulden overnemen van de overledene. Daarom zullen die erfgenamen ook de belasting moeten betalen voor alle uitkeringen waarvoor de heffing nog niet betaald is. Maar je kan er als erfgenaam wel voor kiezen om de erfenis af te wijzen. Als je dat gedaan hebt voor het Belgische deel van de erfenis, dan kan je dat melden aan de Duitse belastingdienst. Dan zal je ook de Duitse openstaande schuld niet moeten betalen.

Vrijstelling

In principe wordt iedereen die ooit in Duitsland gewerkt heeft belast op zijn pensioen. Alleen dwangarbeiders uit de Tweede Wereldoorlog worden vrijgesteld. Terecht - die werden door het Nazi-regime verplicht om in Duitsland te gaan werken.

De voorwaarde voor vrijstelling is wel dat je op de lijst van erkende dwangarbeiders staat. Er zijn eigenlijk twee lijsten: een Duitse en een Belgische. De Belgsiche lijst is veel uitgebreider, en wordt na diplomatiek overleg ook door Duitsland gebruikt om te bepalen of iemand vrijgesteld wordt.

Alles bij elkaar gaat het om 11.000 dwangarbeiders of hun weduwen, die de belasting dus niet hoeven te betalen. Helaas weten sommige van die mensen niet dat ze vrijgesteld zijn. Je doet er goed aan om dat even na te gaan. Om te weten of je al dan niet op de lijst van de door België erkende gedeporteerden voorkomt, kan je (bij voorkeur via e-mail) contact opnemen met:

FOD Sociale Zekerheid - Directie-generaal Oorlogsslachtoffers
Luchtvaartsquare 31
1070 Brussel
Tel: 02/528.91.00
e-mail: statuten@minsoc.fed.be

Als je toch telefonisch contact opneemt, vermeld dan duidelijk dat het gaat om een vraag over “de lijst van de door België erkende gedeporteerden en de daarmee samenhangende vrijstelling van Duitse belasting op de pensioenen van voormalige dwangarbeiders”.

Pas op: je krijgt de vrijstelling niet automatisch. Als je denkt dat je recht hebt op een vrijstelling als "slachtoffer van het nationaal-socialistisch regime" of "gedeporteerde voor verplichte tewerkstelling", dan moet je zelf bezwaar indienen bij het Finanzamt Neubrandenburg in Duitsland. De FOD Sociale Zekerheid heeft daarvoor een model-bezwaarbrief opgesteld. Die vind je op de specifieke informatiepagina van de FOD Financiën.

Niet op de lijst?

Als je dwangarbeider was en niet op die lijst staat, dan word je dus niet vrijgesteld. Maar dan kan je toch proberen om de Duitse overheid te overtuigen. Misschien heb je ergens wel een vergunning van een Belgische overheidsinstantie waar je erkend wordt als oorlogsslachtoffer of dwangarbeider. Of misschien heb je een ander bewijs dat zegt dat je verplichte tewerkgesteld bent met schade voor je persoon. Je kan altijd proberen om de bewijsstukken met een brief te richten aan:

Finanzamt Neubrandenburg
Postfach 11 01 40
17041 Neubrandenburg

Voor alle duidelijkheid: Duitsland beslist of je vrijgesteld wordt of niet, daar kan de Belgische overheid niet in tussenkomen.

Als je toch moet betalen

De 40.000 mensen die de belasting toch moeten betalen, moeten ook hun Duitse pensioen aangeven in hun Belgische personenbelasting. Maar zij mogen van het bedrag dat ze aangeven wel de belasting aftrekken!

Stel, Duitsland heeft je 500 euro pensioen uitbetaald en je hebt daar 100 euro Duitse belasting moeten op betalen. Dan mag je het bedrag van de belasting aftrekken van het totale pensioen dat je gekregen hebt. In het voorbeeld vul je dus bij verschil 400 euro in op je personenbelasting. Je moet zelf die berekening maken om van je bruto-pensioen aan je netto-pensioen te komen.

Nog een tip

Er is nog een mogelijkheid om minder belastingen te betalen op je Duitse pensioen. Als je maar een klein Belgisch belastbaar inkomen hebt, dan kan je er misschien proberen om voortaan niet meer beschouwd te worden als “beperkt belastingplichtige” maar als “onbeperkt belastingplichtige”.

Als je beperkt belastingplichtig bent, beperkt Duitsland zich tot het heffen van belasting op het pensioen dat je van Duitsland ontvangt. Dat lijkt voordelig, maar het is het meestal niet, want ze houden dan geen rekening met je gezins- en financiële situatie. Duitsland belast je dan eigenlijk vanaf de eerste euro pensioen.

Misschien komt het wel voordeliger uit om het statuut van “onbeperkte belastingplichtige” aan te vragen in Duitsland. Als het je toegestaan wordt, dan ben je in bijna elk geval voordeliger af. Je hoeft dan niet in Duitsland te wonen, het is een fictieve manier van belastingen berekenen. Het is dan niet langer de Belgsiche staat die de belasting zal berekenen op het geheel van je inkomsten, maar de Duitse. Je hebt dan recht op de Duitse basis-belastingvoet, je pensioen is voor een deel vrijgesteld van belasting en je mag bijvoorbeeld ook kosten indienen. Het spreekt voor zich dat dat alleen interessant is als je een laag Belgisch belastbaar inkomen hebt.

Aan het verzoek om als ‘unbeschränkt Steuerpflichtiger” (onbeperkt belastingplichtige) te worden, zijn wel inkomensgrenzen verbonden. Je moet daarvoor wel je totale wereldinkomen vermelden.

Hier vind je een Nederlandstalig document om de aanpassing aan te vragen.
Diverse vragen en.. antwoorden (in het Nederlands)