Asbest: opletten, maar niet panikeren

Dat asbest kankerverwekkend is, weten we intussen allemaal. In Europa mogen al jaren geen asbesthoudende producten meer verkocht worden, maar het zit wel nog altijd in heel veel huizen. Toch vormt het niet altijd een bedreiging voor je gezondheid.

De ene toepassing is de andere niet

Alle soorten asbestvezels zijn kankerverwekkend, maar alleen als je ze inademt. Er is een belangrijk verschil tussen ‘hechtgebonden’ en ‘niet-hechtgebonden’ toepassingen.

Bij hechtgebonden asbest zitten de vezels stevig verankerd in het dragermateriaal (zoals asbestcement). Zolang dat in goede staat is en niet bewerkt wordt komen er nauwelijks vezels vrij. Als je het materiaal bewerkt en er komt stof vrij, dan neem je onnodige risico’s. Bij materiaal in goede staat is er geen gezondheidsrisico. Is het beschadigd of verweerd? Dan wordt het tijd om het te verwijderen.

Niet-hechtgebonden asbest is gevaarlijker. Daar zijn de vezels minimaal verankerd aan dragermateriaal (denk aan een asbestkoordje in de kacheldeur, plaasterisolatie rond verwarmingsbuizen). Wees extra voorzichtig met niet-hechtgebonden toepassingen. Als bijvoorbeeld de asbesthoudende plaasteren isolatie in de kelder nog in goede staat is maar je komt er vaak voorbij, dan kan het beter zijn om ze weg te werken achter een wand.

Hoe groot is de kans dat ik er ziek van word?

Als je één keer asbest inademt, is de kans op gezondheidsproblemen heel klein. Maar het risico wordt wel groter bij hogere concentraties en veelvuldige blootsteling.

Gemiddeld duurt het 40 à 45 jaar na de blootstelling vooraleer er zich een ziekte ontwikkelt (mesothelioom of kanker van het buik- en longvlies). Je kunt eventuele gevolgen dus sowieso niet onmiddellijk voelen of merken.

Zit het ook in mijn huis?

Dat kan, want heel veel huizen in Vlaanderen bevatten asbest. Het was vanaf de tweede wereldoorlog tot in de jaren ’80 een populair materiaal, met pieken in de jaren 50 en 60.

Moet je je nu zorgen maken?

Niet noodzakelijk.

In huizen werd het gebruikt in onder meer imitatiemarmer, imitatiehout, bloembakken in asbestcement, blinkende glasal-platen voor de keuken of de badkamer, in kachels (pluizig asbestkoordje), stookketels, onderdak, rioleringsbuizen, ventilatiekokers, heel soms in plaasterwerk, enzovoort.

Sommige van die toepassingen zijn tot de jaren 80 of zelfs later op de markt gebracht. Asbestcementen golfplaten, leien, schouwen en afvoerpijpen zijn in Vlaanderen verkocht tot 1998.

Vroeger was asbest ook te vinden in bijvoorbeeld haardrogers, broodroosters, strijkijzers en strijkplanken. Die zijn nu bijna niet meer te vinden, behalve misschien nog hier en daar op rommelmarkten.

Hoe kan je zelf onderzoeken of iets asbest bevat?

In de folder 'Asbest in en om het huis' vindt je de meest voorkomende toepassingen. Er staat ook in tot wanneer de toepassing mogelijk asbesthoudend was. Voor golfplaten en leien, afvoerbuizen en goten was dat tot 1998, voor plaatserisolatie tot de jaren ’80.

Soms kan de fabrikant, verkoper of installateur ook vertellen of er asbest in verwerkt is. Voor leien en golfplaten staan er in de folder beslissingsbomen op basis waarvan u kan uitsluiten of het asbesthoudend was of niet.

Staat er op een plaat of lei 'NT' (New Technology) gedrukt, dan is ze asbestvrij. Dat is ook zo bij golfplaten waarin verstevigingsstrips zitten.

De vuurtest geeft soms ook uitsluitsel: asbestvezels kan je aan een breukvlak duidelijk zien zitten. Hou er eens een aansteker tegen. Smelten de vezels in het vuur weg, dan zijn ze nooit asbest. Blijven ze gloeien, dan gaat het waarschijnlijk wel om asbest.

100% uitsluitsel krijg je als je een staal opstuurt naar een laboratorium. Alleen erkende asbestlabo’s kunnen een test uitvoeren. Je vindt ze ook in de folder.

Ik wil het asbest weg. Mag ik het zelf verwijderen?

Je mag enkel hechtgebonden toepassingen zelf verwijderen. Bijvoorbeeld asbestcement in goede staat, dat bovendien gemakkelijke te verwijderen is. Dat wil zeggen door het los te schroeven of spijkers los te maken. Maak het materiaal wel vochtig maken of fixeer het met een fixeermiddel.

Om jezelf te beschermen draagt je een FFP3-masker, een wegwerpoveral die je steeds buiten uitdoet. Schoenen spoel je ook buiten af, zodat je geen vezels mee naar binnen neemt.

Als er toch stof vrijkomt, reinig dan altijd met water en gooi de doeken en dweilen daarna weg. Nooit reinigen met een gewone stofzuiger.

Een aantal handelingen mag je niet doen: schuren, slijpen, boren, reinigen onder hoge druk, … kortom alle bewerkingen die stof vrijmaken zijn verboden. Je mag dus ook nooit een dak reinigen onder hoge druk. Hechtgebonden asbest kan je inleveren bij het containerpark.

Niet-hechtgebonden toepassingen, maar ook sterk verweerd asbestcement of heel moeilijk te verwijderen asbestcement, mogen enkel verwijderd of bewerkt worden door een erkend verwijderaar. Je vindt een lijst in de folder. Een gewone loodgieter mag dus ook nooit werken aan niet-hechtgebonden toepassingen, zoals asbesthoudende kalkisolatie rond verwarmingsbuizen.

LINKS

HIER vind je de folder 'Asbest in en om het huis'.
Nog vragen? Contacteer HIER de Vlaamse infolijn of bel gratis 1700.