Helpdesk: erven van stiefoma

Stefaan is een blij man, want hij kreeg een tijd geleden een handgift van zijn oma. Of beter gezegd, zijn stiefoma. De dame is niet getrouwd met zijn opa, ze woont er wel al jarenlang mee samen. En Stefaan maakt zich zorgen dat hij door die situatie hoge successierechten zou moeten betalen op de gift of later als de oma sterft . En, zegt hij ook, de oma wordt ook niet aanvaard als ‘zorgoma’

Als Stefaan de som drie jaar geleden kreeg, dan moet hij bij het overlijden van de oma geen successierechten meer betalen op die handgift. En het maakt niet uit of de oma nu een ‘echte’ oma of een stiefoma is.

Daarentegen, als het over een erfenis zou gaan, dan ziet het er minder goed uit. Want Stefaan is geen bloedverwant kleinkind van de oma .

Dus als hij van haar zou erven, dan zal hij als ‘vreemde’ beschouwd worden en dat kost in Vlaanderen minstens 45% aan successierechten voor een erfenis tot 75.000 euro en maximaal 65% voor een erfenis boven de 125.000 euro. Daartussen is het 55%.

En dat is een pak hoger dan de tarieven voor kinderen in rechte lijn, zegt advocate Liliane Versluys: “Tussen ouders en kinderen, grootouders en kleinkinderen, gelden de laagste tarieven van de successierechten, namelijk 3 % op de eerste 50.000 euro, 9 % op de som tussen 50.000 en 250.000 euro, en 27 % daarboven.”

“Bovendien heb je als erfgenaam in rechte lijn ook nog het voordeel dat de nalatenschap gesplitst wordt in twee delen, een roerend deel (geld en voorwerpen), en een onroerend deel (gebouwen, gronden).” De tarieven worden apart toegepast op elk deel, je betaalt dus 3 % op de eerste 50.000 van je roerende erfenis en nog eens 3 % op het eerste deel van je onroerende erfenis.

Maar Stefaan is geen kleinkind in de rechte lijn. En hij kan dat ook niet worden. Ook niet als opa en stiefoma nog zouden trouwen. Want er is geen bloedverwantschap.

Het feit dat de oma zou erkend worden als zorgouder, zou een voordeel kunnen zijn, want de successierechten tussen zorgouders en zorgkinderen zijn gelijkgeschakeld met die tussen ouders en kinderen. Wat erfrecht betreft, je erft niet zomaar van je zorgouder. Dat kan alleen als je in zijn of haar testament staat.

Je bent niet zomaar ‘zorgouder’, weet Liliane Versluys: “Je bent iemands zorgouder als het kind vóór de leeftijd van 21 jaar gedurende drie opeenvolgende jaren bij jou heeft gewoond. Wonen alleen is niet genoeg, de zorgouder, of zijn echtgenoot, moet aan het kind de hulp en verzorging gegeven hebben die het normaal van zijn ouders zou moeten krijgen.”

Inwonen kan je bewijzen met een uittreksel uit de bevolkingsregisters waarin je adressen opgesomd zijn. Als dat telkens het adres van je zorgouder is, dan heb je het inwonen al bewezen. Maar dan moet je ook de zorg nog bewijzen.

Maar er is een belangrijke opmerking: los van dat zorgouderschap of het stiefoma zijn. Je erft als kleinkind nooit rechtsreeks van je grootouders!

De nalatenschap van de grootouders van Stefaan zal in de eerste plaats naar zijn vader of moeder gaan.

De grootouders zouden Stefaan wel iets kunnen nalaten in hun testament, al naargelang het aantal kinderen dat ze hebben: “Ze kunnen hem wel een deel toewijzen bij testament, al naargelang hun kinderen : de helft van hun nalatenschap als ze één kind hebben, 1/3^de als ze er twee hebben en 1/4^de als er drie of meer kinderen zijn. “