'Zwarte lijsten': wat dan?

De ‘zwarte lijst’ van mensen met betalingsachterstanden in de telecomsector is geschrapt. Vandaag kan je nog wel als wanbetaler geregistreerd worden in het bestand van de CKP (of de ‘zwarte lijst’ van de banken) of in de RSR-lijst, de 'zwarte lijst' van de verzekeraars.

Meer dan twee jaar geleden is Preventel, de ‘zwarte lijst’ van mensen met betalingsachterstanden in de telecomsector, geschrapt. Maar dat is lang niet de enige ‘zwarte lijst’ die er bestaat. Vandaag kan je ook als wanbetaler geregistreerd worden in het bestand van de Centrale voor Kredieten aan Particulieren (CKP) (of de ‘zwarte lijst’ van de banken) of in de RSR-lijst, de risques spéciaux – speciale risico’s-lijst (of de ‘zwarte lijst’ van de verzekeraars).

Het bestand van de Centrale voor Kredieten aan Particulieren (CKP)

De Centrale voor Kredieten aan Particulieren (CKP) houdt alle kredieten die consumenten om privédoeleinden aangaan bij. Zowel winkelkaarten met een kredietopening, als autofinancieringen of hypotheekleningen worden in het bestand opgenomen. Ook kredieten die wel correct worden terugbetaald. De benaming ‘zwarte lijst’ klopt dus niet helemaal.

Eind december 2012 waren er meer dan zes miljoen mensen geregistreerd in het bestand. Dat betekent dat zo’n 70 à 75% van de meerderjarigen ins ons land een krediet heeft. Van die zes miljoen zijn er 330 000 mensen als wanbetaler geregistreerd.

Enkele vragen mét antwoord

Wanneer word ik als wanbetaler in de lijst opgenomen?

Als je een krediet aangaat moet je dat op bepaalde tijdstippen terugbetalen en als je dat niet doet, word je geregistreerd als wanbetaler. Maar niet elke wanbetaling leidt automatisch tot een registratie. De kredietgever moet de consument eerst op de hoogte brengen van de achterstallige betaling en hem voor de mogelijke gevolgen waarschuwen. De consument krijgt dus eerst de kans een wanbetaling recht te zetten. Er is bovendien een ‘minimumplafond’ voor een eerste registratie op de lijst van wanbetalers, namelijk € 25.

Wat zijn de gevolgen als ik als wanbetaler geregistreerd sta?

Het zal in ieder geval moeilijker worden om een krediet te krijgen, maar daarom niet onmogelijk. De wet zegt dat de kredietgever alleen maar een krediet mag toekennen als hij redelijkerwijze kan aannemen dat de consument dat krediet ook zal terugbetalen. De kredietgever kan dus aan de consument een krediet weigeren. Hij is namelijk verplicht vóórdat hij een krediet verstrekt, het bestand van de Centrale voor Kredieten aan Particulieren te raadplegen.

Hoe lang blijf ik als wanbetaler geregistreerd?

Na tien jaar verdwijnt een registratie sowieso en als je een wanbetaling inhaalt, verdwijn je na een jaar (na de ‘aanzuivering’) van de zwarte lijst.

Kan ik mijn registratie als wanbetaler betwisten?

Ja, dat gaat. Dan ga je best naar je kredietgever met bewijs van het feit dat je onterecht als wanbetaler bent aangemeld. Als je kredietgever akkoord gaat met je bewijzen, kan hij de nationale bank vragen om een aanpassing.

Als je niet tot een compromis komt met je kredietgever, kan je een klacht indienen bij de Bemiddelingsdienst Banken - Krediet – Beleggingen van de FOD Economie

Lees meer:
Registratie van een krediet bij de Nationale bank van België (CKP)

Hoe weet ik of ik op die ‘zwarte lijst’ sta?

Normaal gezien moet de kredietgever je informeren voordat hij je gegevens laat opnemen in het bestand van de Central voor Kredieten aan Particulieren.

Maar je kan het bestand ook zelf raadplegen. Dat kan op drie manieren:

• Via internet: Via de website van de Nationale Bank kan je met een elektronische kaartlezer en je identiteitskaart het bestand online raadplegen.
  
• Via de post: Je kan een brief sturen naar de Nationale Bank met een recto verso kopie van je identiteitskaart.

Nationale Bank van België
Centrale voor kredieten aan particulieren
de Berlaimontlaan 14
1000 Brussel

• Je kan persoonlijk bij de loketten van de Nationale Bank langsgaan.

Lees meer over het bestand van de Centrale voor Kredieten aan Particulieren vind je op de website van de Nationale Bank.

De RSR-lijst of risques spéciaux – speciale risico’s-lijst

De RSR-lijst gaat uit van Datassur, een soort dochteronderneming van Assuralia, de beroepsvereniging van verzekeringsondernemingen. Je belandt op die lijst als een verzekeraar een van jouw polissen opzegt door betalingsproblemen, herhaalde schadegevallen of verzekeringsfraude. Maar, net zoals bij de zwarte lijst van de bank, word je wel eerst verwittigd.

Enkele vragen mét antwoord

Wat zijn de gevolgen als ik in de RSR-lijst geregistreerd wordt?

De meeste mensen staan in de RSR-lijst omwille van betalingsproblemen en dan kan de verzekeringsmaatschappij erop staan dat er eerst geld in het laatje komt voordat een verzekering ingaat. Wanneer het gaat om herhaalde schadegevallen dan kan verzekeringsmaatschappij de premie in functie van de risicokans ook aanpassen. Dus dat kan leiden tot een hogere premie of tot een extra franchise. In uitzonderlijke gevallen kan een verzekeringsmaatschappij een verzekering weigeren.

Wat als een verzekeringsmaatschappij mij een verzekering weigert?

Je kan altijd gaan aankloppen bij verschillende maatschappijen. Als geen enkele maatschappij je een verzekering wil geven, dan kan je in het geval van de verplichte verzekering burgerlijke aansprakelijkheid voor je auto terecht bij het Tariferingsbureau. Het Tariferingsbureau moet aan iedereen een verzekering geven. Al zal het wel geen goedkope premie zijn.

Hoe lang blijf ik als wanbetaler geregistreerd?

Dat hangt af van de reden waarom je in de RSR-lijst bent opgenomen.

• Bij betalingsproblemen worden je gegevens na drie jaar gewist.
  
• Bij herhaalde schadegevallen worden je gegevens na vijf jaargewist.
  
• Bij verzekeringsoplichting worden je gegevens tien jaar bijgehouden.

Hoe weet ik of ik op die ‘zwarte lijst’ sta?

Een verzekeraar moet je in principe waarschuwen als hij je gegevens bezorgt aan Datassur met het oog op een registratie in de RSR-lijst.

Je kan wel de gegevens die over jou zijn opgenomen in de lijst opvragen door een brief te sturen naar Datassur, met een recto verso kopie van je identiteitskaart.

Datassur
de Meeûssquare 29
1000 Brussel

Na ontvangst ervan zal Datassur binnen de wettelijke termijn van 45 dagen een kopie van de registratie terugsturen. In de praktijk gebeurt dat meestal binnen de twee weken.

Kan ik mijn registratie als wanbetaler betwisten?

Dat kan. Daarvoor neem je best contact op met de verzekeraar die je in de RSR-lijst wil laten opnemen/heeft opgenomen. Als je met de verzekeraar niet tot een akkoord komt, kan je een klacht indienen bij de Ombudsman van de verzekeringen

Lees meer over de RSR-lijst op de website van Datassur

Bezwaar van Test Aankoop

Test Aankoop vindt de RSR-lijst van verzekeraars onwettig. In tegenstelling tot het bestand van de Centrale voor Krediet aan Particulieren dat volledig door de wet geregeld is (en dus los staat van de sector in kwestie), bepalen de verzekeraars (de sector dus) zelf wie wordt opgenomen in de RSR-lijst. Volgens Test Aankoop moet de lijst dan ook of afgeschaft of grondig hervormd worden.