"In 1850 was brood goed voor 30% van de gezinsuitgaven, nu voor nog amper 0,87%"

"Dat je tegenwoordig op zoveel plaatsen brood kan kopen, is een goeie én een slechte zaak. Een goeie zaak omdat het handig is. Een slechte zaak omdat het betekent dat het aanbod aan brood aan het verschralen is. Twintig, dertig jaar geleden, waren er meer verschillen in brood om de eenvoudige reden dat er veel meer kleine warme bakkers waren dan vandaag."

Wie brood bakt, is beschaafd

Brood bestaat al heel lang. "Sommigen zeggen dat het eerste brood 10.000 jaar geleden gebakken werd, anderen zeggen 6.000 jaar geleden. Hoe dan ook, brood bestaat al heel lang. En wat wel duidelijk is, is dat brood al heel lang geleden door historici (in de Romeinse tijd) gezien werd als een teken van beschaving. Wie brood bakt, is beschaafd. Wie dat niet doet, is onbeschaafd. Beschaving is gelijk aan brood. Waarom? Omdat graanhandelaars, molenaars en bakkers rijke mensen waren. En die rijke mensen investeerden dan weer in luxegoederen, in mooie huizen, kunstobjecten en dat is precies beschaving." 

"We kunnen het ons moeilijk voorstellen, maar brood was lang een luxeproduct. Rond 1850 nam brood zo'n 30% van de uitgaven van een gezin in. Honderd jaar geleden was dat nog 20%, nu is dat amper 0,87%, niets dus. Geen wonder dat als de prijs van brood steeg, bijvoorbeeld omdat de graanoogst was mislukt, dat een echte ramp was voor de mensen."  

De kleur van brood

"Wie vandaag bruin brood eet, is gemiddeld rijker dan wie wit brood eet. Maar dat is niet altijd zo geweest. Dat is precies het tegenovergestelde van 150 jaar geleden. Tot voor kort gold: hoe witter het brood, hoe rijker de eter. Dat betekent dat wie grijs of grof brood at, arm was. Dat werd verantwoord door wetenschappers: "Boeren en arbeiders kunnen beter tegen grof brood en ze moeten zo'n brood eten, anders kunnen ze hun arbeid niet doen." Wat op zich waar is, want wat betreft vitaminen en calorieën is grof brood beter. Maar goed, de redenering ging verder: "Het maag/darmsysteem van de rijke mensen is niet gemaakt om grof brood te eten. Je kan het eventueel een dag of twee eten als je geconstipeerd bent, maar anders niet." 

"Naarmate de prijs van het brood ging dalen, konden ook de arbeiders en de boeren zich wit brood veroorloven. Dat vonden de rijke mensen niet zo leuk en dus gingen tegen 1950 steeds meer rijke mensen overschakelen op donker brood. Niet echt het grof brood van de arbeider, maar brood op basis van zuurdesem, bijvoorbeeld."

"De voorbije 5 à 6 jaar zie je dan weer dat je ook in de goedkopere winkelketens volkorenbrood kan kopen aan prijzen die zeer concurrentieel zijn. Waardoor de laagste inkomensklassen in ons land steeds meer volkorenbrood zijn gaan eten. Het is nu zelfs zo dat de gemiddelde consument meer bruin dan wit brood eet."

12% van onze dagelijkse calorie inname

"En ook al proberen sommigen brood te verketteren, vertegenwoordigt het nog altijd 12% van onze dagelijkse inname van calorieën. Dat is niet weinig, maar wel een pak minder dan in de jaren 60 en 70 van de vorige eeuw. Toen stond brood in voor maar liefst 60% van ons dagelijks calorieënpakket."

Betekent die daling dat brood ooit zal verdwijnen? "Neen, brood maakt deel uit van onze cultuur. Wat me wel verontrust is de daling van het aantal warme bakkers. Dat vind ik een ramp. Want het zijn die mensen die innoveren, die iets nieuws brengen, omdat ze heel kort bij hun klant staan en weten wat die klant wil. Want uiteindelijk is het de klant, de consument, die zelf bepaalt wat hij wil eten. In die zin wil ik graag een oproep lanceren aan de consument: "Word wakker, reageer, je bepaalt zelf wat je eet!"