Kinderen mogen meer risico's nemen: "Ouders zien gevaren in een omgeving, wij zien kansen"

Onderzoekers aan de Arteveldehogeschool in Gent hebben de voorbije jaren gewerkt aan het project "RePLAY Toddler", over risicovol spelen bij peuters en hoe je dat als verzorger/ouder kan ondersteunen. 

Zo veilig als mogelijk

Eerst even verduidelijken: risicovol spelen is een omgeving creëren die "zo veilig is als nodig", maar niet "zo veilig als mogelijk". Kinderen moeten zich voldoende veilig voelen om te ontdekken en aanvaardbare risico's te nemen. 

Elizabeth Vandevoorde is kinderbegleidster in het Elfenbankje in Gent en heeft meegewerkt aan het project van de Arteveldehogeschool. "Wij merken dat ouders sneller gevaren zien in de omgeving, terwijl wij er net meer kansen in zien. Wij laten de kinderen meer bewegingsvrijheid, we komen minder tussen, we gaan geen dingen in hun plaats doen. Dat deden we vroeger wel."

Aanmoedigen

"Wat we nu doen is ze aanmoedigen, begeleiden, mondeling helpen. We pakken ze dus niet vast en zetten ze ergens op. We laten ze zelf ontdekken of het lukt om bijvoorbeeld ergens op te klimmen. Lukt het hen niet, dan betekent dit dat ze er nog niet klaar voor zijn. Ze zijn nog te klein, ze hebben nog niet voldoende kracht. Dan moeten ze maar ergens anders op gaan klimmen."

"Door hen te helpen met iets waar ze nog niet klaar of rijp voor zijn, geven we de kinderen een verkeerd zelfbeeld. Als je ze er zelf op zet, denken ze dat ze het kunnen, terwijl dat niet het geval is." 
 

"Kinderen kunnen zichzelf prima inschatten, dat blijkt duidelijk. En als ze op eigen houtje ergens in geslaagd zijn, dan gaan hun competenties omhoog, net als hun zelfvertrouwen. Ze stralen echt en zijn supertrots als het dan wel lukt."

Niet alles toelaten

"Het is niet omdat we de kinderen meer vrijheid geven, dat er geen regels zijn. We gaan zeker niet alles toelaten. Als het echt gevaarlijk is, dan zorgen we ervoor dat het gevaar aan de kant geschoven wordt."

"Neem nu met schaartjes knippen in de klas met kinderen van 2. Mensen denken 'dat is geen speelgoed voor zo'n kleine kinderen'. Maar eigenlijk kunnen die kinderen al heel wat met schaartjes. Maar als we zien dat ze een schaar in de mond nemen, dan grijpen we in natuurlijk. Dat is het moment waar wij zelf zeggen, dit is té gevaarlijk. Zet je aan tafel en speel daar met de schaar."

Moeten ouders dan heropgevoed worden? "Neen, natuurlijk niet. We komen wel situaties tegen waarbij ouders hun kind komen halen en ze zien hoe hun kind, bijvoorbeeld, met een stok aan het spelen is, of met een plank, of boven op de tafel staat. Zij gaan snel het gevoel hebben dat ze moeten helpen of ze zeggen meteen 'kom daar af'. Wij gaan dan in gesprek met de ouders: 'kijk maar eens, ze kan het zelf!' en de ouders verschieten vaak van wat hun eigen kind al kan."

Meer weten? 

Alle informatie is beschikbaar op de website RePLAY Toddler - Risicovol spelen van de Arteveldehoogschool. Alle praktische handvatten voor professionals (en ook ouders) zijn er gratis te downloaden.