de madammen
"Mijn kind is een onderpresteerder"
ma 23 apr. - 8:30
"Ik heb een lieve zoon van 10 jaar, maar ik heb niet het gevoel dat hij goed zijn best doet op school! Volgens mij kan hij veel beter, en ook zijn leerkrachten zeggen dat", zegt Isolde uit Kasterlee.
"Ik heb een lieve zoon van 10 jaar, maar ik heb niet het gevoel dat hij goed zijn best doet op school! Volgens mij kan hij veel beter, en ook zijn leerkrachten zeggen dat", zegt Isolde uit Kasterlee. "Weten jullie wat ik zou kunnen doen om mijn zoon beter te laten presteren?"
Tessa Kieboom is directeur van het Centrum voor begaafdheidsonderzoek in Antwerpen
Wat is een onderpresteerder?
Dat is iemand die onder zijn kunnen presteert, tov. wat hij of zij heeft laten zien op een intelligentie- of capaciteitstest. Het kan ook zijn dat leerkrachten vermoeden dat het kind onder zijn kunnen presteert.
Is het leeftijdsgebonden?
De meer dramatische vormen gaan eerder in de loop van de middelbare school optreden, omdat leerlingen op deze leeftijd veel sneller in de problemen komen wanneer het wat slechter gaat op school en veel sneller de kans lopen om niet geslaagd te zijn.
Bestaan er verschillende soorten van onderpresteren?
Je kind kan tijdelijk of relatief onderpresteren: deze vorm is niet zo zorgwekkend. De oorzaak is dan bv. een periode van ziekte, echtscheiding, of het kind heeft een leerkracht waar er geen goed contact mee bestaat...
De andere vorm is absoluut of structureel onderpresteren: diegene die onderpresteert, haalt zichzelf naar beneden tijdens langere periode, dit wil zeggen: langer dan 1 jaar. De oorzaken kunnen hiervan zijn: te hoge prestatiedruk, het kind heeft te weinig inspanningen geleverd, het heeft niet goed geleerd om met faalervaringen om te gaan en verliest daardoor motivatie...
Wat zijn de signalen dat je kind onder zijn niveau presteert?
- Door de tegenvallende resultaten en door een intelligentietest die beweert dat het kind meer aankan.
- Of je kind had altijd goede punten in de lagere school, het is een verstanding kind, maar de schoolresultaten in de middelbare school zijn er niet naar.
- Je merkt ook dat je kinderen heel sterk gedemotiveerd zijn, ongeïnteresseerd of heel passief de les volgen en hun schoolresultaten beginnen te slabakken.
- Je moet natuurlijk niet altijd beter willen van je kind, je moet rekening houden met wat je kind effectief kan, en je mag geen druk leggen!
Wat zijn de oorzaken waarom je kind onder zijn kunnen presteert?
Bij verstandige kinderen kan dat zijn omdat ze niet gewoon zijn om moeite te doen. Ze hebben bijvoorbeeld nooit de noodzaak gehad om in de lagere school te studeren.
Zowel in de middelbare school als in de lagere school zijn de oorzaken gelijkaardig, maar in de middelbare school gaan ze er sneller last van ondervinden.
Ondervindt het kind zelf problemen aan het onderpresteren? Zo ja, welke?
Ze hebben er inderdaad zelf last van. Het zijn kinderen die het niet fijn vinden dat ze slechte punten halen op school. Ze willen goede punten halen, maar slagen er op een of andere manier niet in, terwijl ze in principe wel de capaciteiten hebben. Je kan vaak zien dat hun zelfvertrouwen naar beneden gaat, hun zelfbeeld kan negatief worden en ze maken daardoor ook kans om depressief te worden.
Wat kan je als ouder daartegen doen? Op welke manier kan je je kind helpen?
Blijf als ouder bondgenoot van je kind en zorg dat je niet in de clinch raakt. Gebruik het rapport als een analyseinstrument en niet als een beoordelingsinstrument.
Vraag aan je kind: hoe ben je ertoe gekomen tot deze punten? Voor welke vakken heb je het moeilijk gehad? Voor welke vakken gaat het beter? Probeer op een positieve manier te communiceren met je kind, ipv. verwijtend.
Wat kan je doen om je kind aan het werk te zetten?
Bijles kan bv. helpen, maar uiteindelijk is het de bedoeling dat je het kind leert omgaan met zijn eigen verantwoordelijkheden.
Het is belangrijk om als ouder meer zicht te krijgen op de oorzaak van het onderpresteren. Daarvoor moet je moeite doen om het proces dat zich bij het kind afspeelt te begrijpen. Verwijten zijn dus uit den boze maar wel zorgen dat je een bondgenoot kunt zijn in de strijd die tegen het onderpresteren zal moeten geleverd worden.
Het moet geen probleem zijn van de omgeving, het kind moet er zelf iets aan doen. Het kan wel zijn dat een coach of begeleider nodig is om de verzuurde relatie met de school, leerkracht,… op te lossen.
Moet je altijd ingrijpen als je kind niet optimaal presteert?
Neen, het is ook niet de bedoeling om de lat superhoog te leggen en bijna onmenselijke resultaten te verwachten. Het is wel belangrijk om alert te zijn en na te gaan of er problemen zijn of kunnen komen door te lage prestaties. Het kind begint dan bijvoorbeeld slechte cijfers te verstoppen en dat zijn natuurlijk signalen die wel ingrijpen vragen.
Hoe is het als ouder om een kind te hebben dat onderpresteert?
Als ouder is dat niet evident omdat je eigen geschiedenis ook meespeelt. Misschien ben je zelf een onderpresteerder geweest en wil je dat kost wat kost voor je kind vermijden. Ofwel ben je misschien een ware presteerder en begrijp je niet dat je kind dat ook niet gewoon doet. We merken dat ondermaatse resultaten vaak de sfeer in huis vertroebelen en dat de ouder-kind relatie danig kan verstoord worden. In heel wat situaties is een ‘normale’ communicatie tussen ouder en jongere niet meer mogelijk. Ik kan me voorstellen dat ouders het dan heel moeilijk hebben.
Wat mag je als ouder niet doen?
Geen donderpreken, niet straffen, geen beloningen afnemen, zo ga je de druk verhogen en de faalervaring nog vergroten. Dit zorgt dan voor een neerwaartse spiraal van onderpresteren. Het is belangrijk om als ouder verbondenheid te bewaren met het kind en verwijten te vermijden.
Wanneer ben je als ouder te veeleisend?
Als het "altijd beter kan" en je in plaats van een 10/10, nog liever een 11/10 zou zien! Probeer te doen wat nodig is om je kind de juiste resultaten te laten neerzetten die passen bij hun capaciteiten. Maar wees niet te veeleisend, zodat het kind niet in de problemen komt.
