Het grote afvalonderzoek van Radio 2

ma 6 feb. - 8:16

Samen met OVAM onderzochten we de afvalgewoontes in Vlaanderen

We doen allemaal ons best om goed te sorteren en zo ons steentje bij te dragen tot een beter milieu. Maar soms is dat niet zo eenvoudig.

Dat blijkt uit het onderzoek dat we samen met OVAM deden bij ‘de Vlaming’.

Bijna iedereen sorteert

90% van de mensen geeft aan thuis bewust te sorteren.

De motivatie waarom we sorteren verschilt bij iedereen:

Omdat dat beter is voor het milieu (82% zet deze factor in zijn/haar top drie).
Meer dan zeven op tien (73%) bevraagden geven aan dat ze het gevoel hebben dat het iets uithaalt als ze plichtsbewust sorteren.
Omdat je zo je steentje bijdraagt aan de maatschappij (69%).
Omdat het goedkoper is dan alles in één vuilnisbak te gooien (42%).
Omdat hij/zij zelf ook zo is opgevoed (42%).
Omdat het nu eenmaal verplicht is (39%).

De barrières om te recycleren

De grootste barrières om nog beter te recycleren zijn naar eigen zeggen plaatsgebrek, kosten en onduidelijke sorteerregels.

Iedereen sorteert minstens één soort afval

Quasi alle bevraagde Vlamingen geven aan dat ze minimaal één soort afval sorteren bij hen thuis.

Naar eigen zeggen sorteert bijna iedereen:

Papier en karton (99%)
PMD (97%)
Glas (96%)

Verder sorteren we ook nog:

KGA (74%)
GFT (72%). We zien dat 51% dit buiten zet voor omhaling, 4% brengt dit naar een recyclagepark, 49% doet nog iets anders, zoals een composthoop.
Textiel (72%)

Veel goede wil, maar ook veel onwetendheid

Er is dus veel goede wil, maar er is ook nog veel onwetendheid:

Eén op drie bevraagde Vlamingen vindt de regels rond sorteren veel te ingewikkeld.
Eén op tien geeft expliciet toe de regels rond sorteren amper te kennen.

We zien ook leeftijdsverschillen:

Jongeren geven vaker toe dat ze de sorteerregels amper kennen.
Oudere generaties geven veel vaker aan dat ze hier net (heel) goed van op de hoogte zijn.

Er worden ook nog vaak fouten gemaakt

Dagdagelijkse soorten afval worden vaak fout gesorteerd.

Bij concrete vragen rond sorteren zien we inderdaad gaten in de kennis:

Bijna twee op drie (63%) bevraagde Vlamingen geeft aan dat hij/zij gebruikte keukenrol bij het papier en karton zou gooien, wat eigenlijk niet correct is. Slechts één op vier (27%) geeft terecht aan dat keukenrol thuishoort bij het restafval.
Slechts vier op tien (41%) bevraagden geeft aan dat hij/zij lege aluminium schaaltjes correct zou sorteren bij het PMD. Bijna de helft (47%) zou deze ten onrechte bij het restafval gooien.
Eén op vijf (19%) bevraagden geeft aan dat hij/zij geen idee heeft hoe hij/zij piepschuim zou sorteren. Eén op acht (13%) zou piepschuim onterecht bij het KGA gooien. Zes op tien (61%) zou wel de juiste keuze maken en dit in het restafval gooien.
Bijna één op vijf (19%) bevraagde Vlamingen denkt ten onrechte dat aluminiumfolie bij het PMD-afval mag, wat niét zo is.
Een lege bus slagroom zou één op zeven (15%) bevraagden onterecht bij het restafval gooien, of bij het KGA (15%). Bijna twee op drie (65%) een lege bus slagroom juist sorteren bij het PMD.
Eén op acht (14%) bevraagden heeft geen idee hoe hij/zij een kapotte koffietas zou sorteren. Eén op acht (12%) zou een kapotte koffietas bij het glas gooien. Toch zou meer dan twee op drie (68%) deze juist sorteren, namelijk bij het restafval.
Eén op tien (10%) bevraagden zou een lege bus shampoo ten onrechte bij het restafval gooien. Acht op tien (81%) zou deze wel correct recycleren bij het PMD.
Eén op tien (11%) bevraagden zou een leeg botervlootje onterecht sorteren bij het PMD-afval. Gelukkig zou meer dan de helft (56%) een botervlootje terecht bij het restafval gooien, of in drie op tien gevallen (28%) in de roze zak.
Acht op tien (83%) bevraagden zou een lege bus afwasmiddel terecht bij het PMD sorteren. Eén op twaalf (8%) zou deze onterecht bij het restafval gooien.
Een leeg yoghurtpotje zou meer dan de helft (55%) van de bevraagden juist sorteren door het bij het restafval te gooien. Eén op vier (27%) zou een leeg yoghurtpotje ook terecht in de roze zak gooien. Eén op acht (12%) zou het onterecht in de PMD-zak gooien.
Eén op tien (9%) bevraagden denkt daarnaast ten onrechte dat plastic zakjes bij het PMD-afval mogen.
Eén op vier gooit afval bij het restafval, als hij/zij het niet zo goed weet.

In de winkel doen we ons best

Ook in de winkel doet de meerderheid van de Vlamingen inspanningen om de afvalberg te verkleinen:

7 op 10 gebruikt zeker één keer per week een herbruikbare zak en koopt bewust producten met weinig verpakking.
Twee op drie koopt bewust producten met geen of minder verpakkingen.
Zes op tien probeert groenten en fruit niet in een apart zakje te doen.
Zes op tien koopt speciaal producten met een recycleerbare verpakking. Eén op vier zou zelfs bereid zijn om hier iets meer voor te betalen.

Deze inspanningen zien we vooral bij vrouwen, en ook bij de oudere generaties.

Maar we vinden dat winkels en producenten wel moeten meedoen

90% van alle Vlamingen vindt dat ook winkels en voedingsproducenten meer moeten doen om de afvalberg te verkleinen

Door minder verpakking te gebruiken.
Door milieuvriendelijkere verpakkingen te gebruiken.
Door duidelijker aan te geven hoe of wat men moet sorteren.

Eén op vijf is zelfs te vinden voor een winkelconcept waarbij men zijn eigen duurzame verpakking mee kan nemen naar de winkel, om die daar te vullen. Vooral bij jongeren zien we daar veel enthousiasme voor.

We weten niet genoeg over afval

We doen heel wat inspanningen als het over afval gaat. Toch is onze kennis over ons afval ondermaats. Gemiddeld 4,7 op 10.

Enkele voorbeelden:

De helft van de Vlamingen heeft geen idee hoeveel omhaling en verwerking van afval kost.
We weten ook niet hoeveel afval een gezin gemiddeld produceert.
Vele sorteerregels zijn onduidelijk.
We weten niet wat er gebeurt met afval nadat het thuis wordt opgehaald of naar het recyclagepark gaat.
De helft van de Vlamingen zegt géén idee te hebben hoeveel kilo afval een gemiddelde Vlaming jaarlijks produceert (486kg per jaar). Wie zegt daar wél een idee van te hebben, maakt een gemiddelde onderschatting van maar liefst 129 kg.

De media en onze motivatie

Bijna zes op tien (58%) bevraagden gaat akkoord dat als hij/zij in de media iets hoort over de afvalberg, dat dat hem/haar motiveert om meer te sorteren.

Wie heeft een bak, wie een zak?

Wie vervuilt, zou moeten betalen

De helft van de Vlamingen vindt dat wie afvalbewust leeft, minder zou moeten betalen dan wie niet bewust met afval omgaat. (57%)

80% vindt bovendien dat anderen achteloos omgaan met afval.
Bijna zes op tien (58%) bevraagden gaan akkoord dat er strengere regels zouden moeten komen rond sorteren. Wie niet goed sorteert, mag van de helft zelfs een boete krijgen.

Waar ergeren we ons aan als het gaat over ons afval?

Te dure vuilniszakken.
Niet stevige vuilniszakken.
Afvalzakken die zorgen voor geurhinder, teveel plaats innemen en ongedierte aantrekken.
Zeven op tien verkiest bakken boven zakken omdat die niet kunnen worden open geklauwd door vogels of katten.

We zijn dus niet tevreden over de kwaliteit en de prijs van onze vuilniszakken. Toch mag er gerust nog eentje bijkomen. Minister Schauvliege wil een nieuwe roze vuilniszak invoeren om het plastiek dat niet in de klassieke PMD zak mag apart om te halen.

Drie op de vier bevraagde Vlamingen heeft al eens gehoord over deze nieuwe, roze afvalzak.
Bijna iedereen die al gehoord heeft van deze mogelijk nieuwe roze zak weet ook waar die voor zal dienen.
Drie op de vier Vlamingen zou het een goede zaak vinden als deze nieuwe roze zak ook in zijn/haar gemeente zou worden ingevoerd.

mis niets!