8 vragen en antwoorden over het einde van de terugdraaiende teller voor zonnepanelen

Wat is de terugdraaiende teller?

De Vlaamse regering heeft ongeveer 2 jaar geleden beslist dat wie tot eind vorig jaar zonnepanelen plaatste gedurende 15 jaar het recht bleef hebben op een terugkerende teller. Dat betekent dat je teller terugdraait als je meer energie produceert dan verbruikt. 

Volgens Steven Rombaut hebben veel mensen net om die reden zonnepanelen geïnstalleerd. "Die terugdraaiende teller is financieel erg interessant. Zelfs met de komst van de nieuwe digitale meter, die niet fysiek terugdraait, bleef dat voordeel bestaan."

Wat heeft het Grondwettelijk Hof beslist?

De beslissing van het Grondwettelijk Hof komt er na een klacht van de VREG. "Onder meer de VREG, de Vlaamse energie-regulator, is tegen de verlenging van de terugdraaiende teller met 15 jaar. Omdat je dan het effect van de nieuwe digitale meter teniet doet. Die nieuwe meters moeten er namelijk voor zorgen dat mensen stroom gaan verbruiken op het moment dat ze veel stroom opwekken."

Kan de Vlaamse regering hier iets aan doen?

Vlaams Minister voor Energie Zuhal Demir kondigde al aan dat de Vlaamse regering gaat samen zitten om te bekijken wat ze kunnen doen. 

Intussen is duidelijk dat er een eenmalige compensatie komt. Die zou overeenkomen met een rendement van 5 procent, zo laat Vlaams minister van Energie Zuhal Demir (N-VA) weten.

De berekening voor die compensatie zal geval per geval gebeuren en zal onder meer afhankelijk zijn van hoe lang iemand al zonnepanelen heeft en hoeveel rendement iemand al heeft gehad. Wie al 5 procent rendement haalde, krijgt met andere woorden geen premie.

Ook de bijna 470.000 gezinnen die nog over analoge, terugdraaiende teller beschikken, krijgen tussen nu en 2029 de kans om te kiezen voor een eenmalige compensatie, laat Demir nog weten. Dat zal gebeuren vanaf het moment dat de digitale teller bij hen zal zijn geïnstalleerd.

Opvallend detail daar: de regering stapt af van de versnelde uitrol van de digitale meter voor zonnepaneleneigenaars. Dat betekent dat wie zonnepanelen heeft niet meer per se vóór eind 2022 een digitale meter zal krijgen, zoals eerst afgesproken was. Lees: sommige zonnepaneleneigenaars zullen nog jaren kunnen profiteren van de terugdraaiende, analoge teller.

Maar of veel eigenaars nog vertrouwen hebben in de politiek rond zonnepanelen, is nog maar de vraag. "Ik denk dat de geloofwaardigheid van de politiek hier inderdaad geen goede beurt maakt. Uiteindelijk laat men mensen investeren met een belofte die uiteindelijk niet waargemaakt wordt. Het was wel bekend dat die procedure liep bij het grondwettelijk hof. Maar wat moest je daarmee als de uitkomst nog niet bekend was?"

Wat als je al zonnepanelen hebt?

Volgens Rombaut is er voorlopig maar één oplossing. "Eigenaars van zonnepanelen moeten vooral proberen om elektriciteit te gebruiken op het moment dat hun zonnepanelen elektriciteit produceren. Simpel gezegd: op het moment dat de zon schijnt. Door bijvoorbeeld de wasmachine overdag te laten draaien."

Door overdag veel de verbruiken, kan het zelfs voordeliger zijn zonder terugdraaiende teller. "Als je genoeg aan zelfconsumptie doet, kan het zelfs voordeliger zijn zonder terugdraaiende teller omdat ook dat prosumentarief wegvalt. Dat is het tarief dat je bij zonnepanelen betaalt omdat je 2 keer gebruik maakt van het net, om er stroom op te zetten en af te halen." 

Dat blijkt ook uit eerdere berekeningen van de VREG. "Zowat 60% van de zonnepaneleneigenaars zou minder betalen in het nieuwe systeem, 40% zou meer betalen. Dus het hoeft niet altijd slecht uit te draaien. Maar het vereist wel wat gedragsverandering: elektrische apparaten laten draaien op het moment dat de zon schijnt!"

Zijn thuisbatterijen een oplossing?

Met een thuisbatterij sla je de stroom die je opwekt lokaal op. Maar volgens Rombaut zijn ze nog altijd een dure oplossing. "Die thuisbatterijen worden alsmaar goedkoper, waardoor ze een beetje interessanter worden. Maar uit berekeningen blijkt dat die eigenlijk nog altijd te duur zijn om financieel een interessante oplossing te zijn."

Wanneer gaat deze nieuwe regeling in?

Voor wie nu al een digitale meter heeft, zo'n 100.000 gezinnen, zal dat snel het geval zijn. Al is nog niet duidelijk wanneer precies.

Voor de zowat  470.000 andere eigenaars van zonnepanelen, die nog een oude analoge teller hebben, zal dat de komende 2 jaar gebeuren, op het moment dat ze een digitale meter krijgen. Want die worden de komende jaren uitgerold, met voorrang voor eigenaars van zonnepanelen.

Kan je de digitale meter weigeren?

Verschillende luisteraars laten weten dat zij de installatie van een digitale meter willen weigeren. Zo zouden ze nog langer kunnen genieten van de oude terugdraaiende teller. "Eigenaars kunnen die digitale meter niet weigeren, dus ze kunnen er niet aan ontsnappen," zegt Björn Verdoodt van netbeheerder Fluvius, die de installatie van de nieuwe meters doet.

Wat als je nu zonnepanelen installeert?

Wie vanaf 1 januari 2021 nieuwe zonnepanelen in dienst neemt, komt in aanmerking voor een eenmalige premie van netbeheerder Fluvius. "Maar voor mensen die in 2020 nog zonnepanelen hebben geïnstalleerd geldt die premie niet."

Ook VRT NWS blijft doorgaan op het onderwerp en beantwoordde heel wat vragen van lezers. Lees hier hun uitgebreide antwoorden.