Alles over hormonen uitgelegd in 4 vragen door topdokter Guy T'Sjoen

Wanneer moet je naar een endocrinoloog? 

"Veel mensen komen naar de consultatie met heel vage klachten, met het idee dat het iets te maken heeft met hormonen", legt professor T'Sjoen uit. "Er is een kilootje bij bijvoorbeeld, of ze voelen zich wat vermoeid of ze hebben plots een puistje. Door zulke klachten denkt iedereen dan, 'mijn hormonen zijn in de war, ik moet naar een hormonenspecialist'. Terwijl wij als specialisten vooral kijken naar mensen met afwijkingen, zoals hormoontekorten of een overproductie van hormonen. Er is een enorm verschil tussen mensen die een vage klacht hebben en de patiënten die wij zien op consulatie, die ernstige hormonale problemen hebben. Niet elke vage klacht heeft dus te maken met je hormonen, dat is belangrijk om te weten."

Kunnen je hormonen uit balans zijn?

"Ik hoor vaak, 'mijn hormonen zijn uit balans', terwijl je hormonaal stelsel net helemaal niet in balans hoort te zijn. Hormonen zorgen ervoor dat je lichaam zich kan aanpassen aan externe veranderingen. Bijvoorbeeld, als het buiten koud of warm is, zorgen hormonen dat je lichaam zich aanpast aan de temperatuur. Ze zorgen ook voor je dag- en nachtritme. Zo zijn je hormonen het hoogst 's ochtends, en dalen ze naar de avond toe. Je hormonen zijn dus constant in beweging, ze gaan op en neer, we proberen die balans te bereiken, maar we halen ze nooit." 

"Oei, oei, 't is weer die tijd van de maand": hebben hormonen echt invloed op je humeur?

"Het is heel variabel van vrouw tot vrouw. De ene vrouw heeft er meer last van dan de andere, wat ook geldt voor de menopauze, er zijn dan ook vrouwen die helemaal geen klachten hebben. Maar bij vrouwen die enorm veel klachten hebben, zien we in het bloed ook enorme fluctuaties van hormonen, waardoor in het geval van het premenstrueel syndroom vrouwen zich meer geïrriteerd voelen, angstig zijn of somberder zijn. In de menopauze heb je dan de typische vapeurs die optreden. Dan zou je denken dat er een hormonale invloed is, maar het is niet zo simpel. Je kan een bepaalde hormoonspiegel niet in verband brengen met een bepaald symptoom."

"We weten er al iets van, maar de grote details vallen nog te ontdekken. Bij sommigen spelen de hormonen duidelijk wel een rol, maar bij anderen helemaal niet en gaat het meer om de psychologische omstandigheden. Als je met het verkeerde been uit bed stapt, dan ligt dat niet echt aan je hormonen. Bij zulke dag-tot-dag voorbijgaande klachten, denken we dat hormonen maar een beperkte rol spelen."

Kan je pubers helpen om hun hormonen onder controle te houden?

"Er verandert heel veel voor hen. Er zijn de geslachtshormonen, testosteron en oestrogeen, waardoor meisjes borsten krijgen en jongens dan weer de eerste nachtelijke zaadlozing. Je groeit ook heel snel, en dan kan het zijn dat je wat onhandiger wordt. Je hersenen ontwikkelen ook, waardoor je ook veel vatbaarder wordt voor prikkels. Het is veel tegelijkertijd. Probeer als ouder vooral geduldig te zijn, je kan er niets tegen doen, het gaat wel over, dat is de enige raad die ik kan geven. Je moet het vooral laten gebeuren, het is de natuur."

Meer over hormonen lees je in Guy T'Sjoens boek 'Hormonen onder controle'.