Antidepressiva afbouwen, hoe doe je dat? “Ik wil zo graag stoppen maar ben bang voor de ontwenningsverschijnselen”
vr 18 nov. - 1:35
Andree kreeg tien jaar geleden borstkanker en raakte daardoor mentaal en emotioneel uitgeput. Haar behandelende arts stelde voor om antidepressiva op te starten. “Die pillen hebben me toen geholpen. Maar intussen zijn we tien jaar verder en wil ik er graag van af. Alleen weet ik niet hoe. Ik ben bang voor de ontwenningsverschijnselen.”
Andree probeerde al eens op eigen houtje te stoppen, maar kreeg angstaanvallen, hartkloppingen en hoofdpijn. “Alleen stoppen durf ik niet meer. En mijn huisarts vindt het nooit het juiste moment om af te bouwen. Wat moet ik doen?”
Geen wondermiddel
Er bestaan verschillende soorten antidepressiva en een groot deel daarvan verhogen het serotoninegehalte in je hersenen. Serotonine is een neurotransmitter en beïnvloedt je stemming. Maar het zijn geen wondermiddelen.
“Het is heel belangrijk om bij de opstart van antidepressiva te vertellen aan de mensen wat ze mogen verwachten en wat niet”, vertelt psychiater Livia De Picker. “Bovendien nemen veel mensen antidepressiva die dat eigenlijk niet zouden mogen, als we naar hun klachten kijken. Zo zijn depressies of angsten geen psychiatrische ziektes die vragen om zulke medicatie. Er bestaan andere behandelingen. Al kunnen antidepressiva wel soelaas brengen bij mensen met een chronische gevoeligheid voor depressie. Als een soort preventie.”
Als je de verkeerde patiënt de verkeerde pillen geeft, dan werken ze natuurlijk niet
De Picker benadrukt ook het belang van opvolging bij het nemen van antidepressiva. Is er na zes weken geen positieve evolutie, dan moet de arts bijsturen. “Is die verandering er wel, dan ga je er best op zijn minst een half jaar mee door. Te snel afbouwen verhoogt namelijk de kans op herval.”
En toch ziet psychiater De Picker het gebruik van antidepressiva in ons land liefst verminderen. “De patiënten die voor het eerst op consultatie komen, nemen vaak al een hele tijd antidepressiva. Mijn eerste vraag aan hen is dan: werken ze? Vaak halen ze hun schouders op en weten ze het antwoord niet. Maar als je aan een patiënt de verkeerde pillen geeft, dan werken ze natuurlijk niet.” Het is dus geen one size fits all.
Hoe afbouwen?
Het zal je misschien verbazen maar antidepressiva zijn niet verslavend. Toch niet in de typische zin van het woord. “Er treedt geen gewenning op en je hebt er ook niet steeds meer van nodig voor hetzelfde effect”, legt De Picker uit. “Maar uit angst voor ontwenningsverschijnselen blijven veel mensen ze te lang nemen.”
Dan is er ook nog de angst voor herval. Ga ik nog kunnen functioneren zonder mijn pilletje? Psychiater De Picker: “Mensen zijn bang om zich opnieuw ongelukkig of slecht te voelen. Maar het is niet de bedoeling om elke emotie uit te wissen. Emoties zijn nuttig want ze geven een signaal en zetten aan tot actie.” Al kan het confronterend zijn naar jezelf te kijken en aan de slag te gaan met de oorzaak van je probleem. “Sommige mensen nemen liever een pil en worden boos als ik niet inga op hun vraag naar medicatie. Ze vinden dat ik hun klachten minimaliseer.”
Had ik opnieuw de keuze dan zou ik mijn problemen zonder medicatie hebben aangepakt
Hoe kan je antidepressiva weer afbouwen? De Picker: “Dat verschilt van persoon tot persoon. Er zijn mensen die in één klap kunnen stoppen zonder enig probleem. Maar de meesten zullen toch enkele dagen tot weken mogelijks wat hoofdpijn ervaren, een grieperig gevoel, tintelingen of angst. Het duurt eventjes voor de chemische stof uit je bloed verdwijnt. Anderen hebben er maanden last van en voor hen is het belangrijk om traag af te bouwen. Laat je sowieso begeleiden door een arts.”
En Andree? Hoe ziet zij haar toekomst? “Ik wil er absoluut van af. Had ik opnieuw de keuze dan zou ik mijn problemen zonder medicatie hebben aangepakt. Misschien was therapie tijdens en na mijn borstkanker een beter pad voor mij geweest. Of een zelfhulpgroep. Maar ik wist gewoon niet dat er andere opties waren."
