De mug: het gevaarlijkste dier ter wereld

Dokter Devroey gaf er onlangs een college over in de Universiteit van Vlaanderen. Aan die universiteit geven Vlaamse topwetenschappers colleges van 15 minuten waarin ze de spannendste inzichten uit hun vakgebied delen. 

Voor dokter Devroey staat het als een paal boven water: muggen zijn de gevaarlijkste dieren op onze planeet zijn. Jaarlijks maken muggen door het overdragen van de parasiet die malaria veroorzaakt jaarlijks meer dan 500.000 dodelijke slachtoffers wereldwijd.

In 2004 'vermoordde' de mug zelfs bijna 2 miljoen mensen, vooral in Afrika. Al is er ook goed nieuws, want door een internationale aanpak kan de ziekte in grote mate teruggedrongen worden.

Waarom zijn muggen zo dodelijk?

Wie in bepaalde landen gebeten wordt door een mug, kan malaria krijgen. En die malaria brengt heel wat complicaties mee. Zo veroorzaakt malaria niet alleen bloedarmoede maar de beschadigde rode bloedcellen kunnen ook de kleine bloedvaten in de organen verstoppen. Daardoor kunnen belangrijke organen zoals hersenen en nieren uitvallen met de dood tot gevolg.

Wat zijn de symptomen?

Paniek is zeker niet nodig maar waakzaamheid des te meer. In het begin lijkt malaria op een banale griep. Dan komen de kenmerkende koortsaanvallen voor. Doordat de parasieten vaak allemaal op hetzelfde moment de cellen verlaten, komen koortsaanval op regelmatige tijdstippen voor. Afhankelijk van de parasiet kan dit om de twee of drie dagen zijn.

Waar deze klachten tot voor kort alleen alarmerend waren voor mensen die uit Afrika kwamen, moeten artsen voortaan ook de link leggen met malaria bij mensen die niet in het buitenland geweest zijn. 

Want ben je gebeten door een mug die eerder een persoon met malaria heeft gestoken, dan kan je ook hier in België malaria oplopen. Ook al ben je nog nooit naar malariagebied gereisd.

Ook in België? 

100 jaar geleden was malaria normaal in België, vooral in de polders. We spraken toen van moeraskoorts of polderziekte. Omdat wie werkte en woonde systematisch ziek werd, trokken veel mensen weg uit de streek en verdween de ziekte beetje bij beetje. 

Maar ook het droogleggen van gebieden met veel brak water, speelde een rol want zo verloren de muggen hun legplaatsen en konden ze zich niet meer voortplanten.

Toerisme en handel

De meeste gevallen van malaria worden nu ingevoerd door reizigers. Belgen die met vakantie gaan, mensen die familie bezoeken in Afrika. Jaarlijks komen zowat 300 Belgische reizigers terug met malaria. Daarvan moeten er zowat 30 gehospitaliseerd worden. Jaarlijks vallen er in ons land ook een paar dodelijke slachtoffers.

De toename van het toerisme en de handel met zuidelijke landen zorgt er ook voor dat ook uitheemse muggen in ons land terecht. Recent werden twee uitheemse muggensoorten in ons land gespot: de Aedes Koreicus en de Aedes Japonicus Japonicus. 

Zij komen normaal niet voor in België maar bereikten ons land via transporten uit het oosten. Zij kunnen ziekten zoals gele koorts, chikungunya en dengue overdragen.

Hoe kan je je best beschermen? 

• Neem medicatie
• Gebruik muggennetten en -sprays
• Ga niet buiten bij valavond: dan zijn de malariamuggen vooral actief