Een mooi pensioen, maar toch dakloos

Annemie is 68 en huurde 9 jaar lang een appartement aan de Langerei in Brugge, maar haar huisbaas liet haar weten dat ze het pand moest verlaten. Hij ging het appartement verbouwen en verkopen. Er begon voor haar een lange zoektocht: “Ik zag honderden huizen, het nam al mijn tijd in beslag. Dagelijks zag ik twee tot drie woningen, nadien kreeg ik telkens een brief dat de huisbaas voor iemand anders gekozen had.” Als Annemie vroeg waarom dat zo was, kreeg ze te horen dat immokantoren geen reden hoeven te geven. Vaak bleek wel dat er gekozen was voor tweeverdieners.

Annemie ging ook naar het OCMW in Brugge. “Ik kon terecht in een godshuisje hier, maar dat bleek helemaal beschimmeld en doorrookt. De benedenverdieping was zo’n 15 vierkante meter groot en er was een steile trap naar boven. Er was bovendien geen wc, wel een gemeenschappelijke koer met een toilet.” Dat huisje was voor haar geen optie, want ze heeft een heupoperatie gehad en kan die trap niet op. En schimmel is zeker niet goed voor de gezondheid. Ze kreeg nog een aantal van die huisjes voorgeschoteld, maar voor Annemie is het duidelijk: “Het OCMW heeft me nooit echt willen verder helpen.”

Dakloos

Sinds 28 juni staat Annemie op straat. Ze kon terecht bij kennissen, ging op hotel en slaapt nu bij paters, maar haar gezondheid is sterk achteruit gegaan. “Ik ben graatmager. Ik voel de vier maanden verwaarlozing aan mijn lijf. Ik merk dat ik mijn eigen potje niet heb kunnen koken”, vertelt ze in De Inspecteur. “Ik was een knappe vrouw. Ik werkte als hostess en heb steeds in het buitenland gewerkt. Als mensen een foto van mijn twee jaar jongere zus zien, vragen ze of dat mijn dochter is.”

“Voor mij is dit ook onbegrijpelijk, als ik dit vertel aan de mensen geloven ze mij niet. Ik heb de voorbije maanden honderden afwijzingen gehad. Het is een hele rare maatschappij geworden. Het is alsof de hele wereld mij in de steek gelaten heeft."

Dubieuze oplossing brengt redding

Annemie laat ons weten dat ze ondertussen wel een huurappartement gevonden heeft. Een immokantoor heeft haar een woning aangeboden, maar de voorwaarden die eraan verbonden zijn, doen vragen rijzen. 

De huurprijs bedraagt 950 euro per maand. Een immens bedrag als je weet dat Annemie een pensioen heeft van 1.200 euro per maand. En dat is nog niet alles. Want de verhuurder wil garanties dat de huur altijd betaald zal worden. Daarom moet Annemie één jaar huur vooraf betalen. En daar komt ook nog twee maanden waarborg bij. Alles samen goed voor een kostenplaatje van bijna 14.000 euro. 

Annemie beseft dat het geen goede deal is. Maar ze kan geen kant meer op: "Dit appartement is mijn laatste strohalm. Ik moet het aanbod aannemen." 

Volgens de huurdersbond is er hier sprake van discriminatie op basis van vermogen. Maar zo ver wil Unia niet gaan. “Een verhuurder mag niet zomaar werklozen of mensen zonder vast contract weigeren. Maar een verhuurder mag wel kijken of een kandidaat huurder in staat is om elke maand het huurgeld te betalen. En een verhuurder mag ook garanties vragen.”

Maar of een jaar vooraf betaalde huur onder een dergelijke garantie valt, wil Unia wel betwisten. “Het is problematisch om op voorhand zo’n groot bedrag te vragen. Er zijn andere manieren om ervoor te zorgen dat een huurder netjes zal betalen." 

Unia heeft ervaring met dit soort zaken. “We brengen geregeld een huurder en verhuurder samen zodat we kunnen kijken welke oplossing uit de bus kan komen.” En bemiddelen is echt nodig. “Er is een echte wooncrisis in heel Vlaanderen. En die is vooral zichtbaar aan de onderkant van onze huisvestingsmarkt."

"Ontstellend gebrek aan sociale huurwoningen"

Geert Inslegers van de Huurdersbond reageert: "Annemie is zeker geen alleenstaand verhaal." De Vlaamse regering heeft nochtans nog nooit zóveel geïnvesteerd in sociale huurwoningen. In Vlaanderen zijn er 6% sociale huurwoningen, in onze buurlanden stijgt dat tot 25 en zelfs 35%. "In het buitenland ontvangt zo'n 20% van de huurders een huursubsidie, hier is dat maar 5%", zegt de Inslegers nog.

De private huurmarkt is flink aan het groeien sinds 2005, maar de meeste woningen zijn niet betaalbaar voor lage tot middellage inkomens. Maar die categorie heeft natuurlijk net het meeste nood aan betaalbare woningen. De globale huurmarkt stijgt elk jaar ongeveer 1% meer dan de levensduurte. Maar als we focussen op de huurders met een laag inkomen, zien we dat zij met veel sterkere huurprijsstijgingen te maken krijgen. "In het onderste segment is de vraag dus véél groter dan het aanbod", zegt Geert. "Het probleem stelt zich vooral in de grootsteden, waar Brugge dus ook bijhoort, en de rand er rond." Waar de koopprijs hoger ligt, zal de huurprijs ook gemiddeld hoger zijn."

Waar kan je terecht?

Geert geeft nog enkele tips: "Mensen zoals Annemie kunnen zich inschrijven bij een sociaal verhuurkantoor. Zij wijzen woningen toe naargelang de woonnood. Ze zouden ook kunnen aankloppen bij het OCMW en vragen voor een transitwoning, een tijdelijke woonplaats dus. Een sociale huisvestingsmaatschappij kan misschien helpen met een versnelde toewijzing. Het aantal versnelde toewijzingen op jaarbasis mag wel nooit groter zijn dan 5% van de toewijzingen. Als je een huursubsidie krijgt, kan je verder op zoek gaan op de privémarkt, al dan niet met hulp van een immokantoor."

Annemie heeft al deze oplossingen ook geprobeerd. Maar het schrijnend tekort aan betaalbare huurwoningen zorgde ervoor dat ze elke keer een njet kreeg.