Gastro-enteroloog Heiko De Schepper over het prikkelbare darmsyndroom: "Moeilijk te diagnosticeren, waardoor patiënten naar huis worden gestuurd zonder antwoord"

“Een prikkelbare darm is een overgevoelige darm. Je darmen gaan overreageren op wat voor mensen zonder prikkelbare darm normale prikkels zouden moeten zijn”, legt Dokter De Schepper uit. “Als wij veel graanproducten gaan eten dan gaan we daar misschien een beetje last van hebben, maar de dag erna is dat weg. Bij een prikkelbare darmpatiënt wordt dat onuitstaanbaar.”

Knoopgevoel

Een knoopgevoel in de maag, dat kan een mogelijke klacht zijn. “Er zijn verschillende uitingsmogelijkheden, maar het gaat vooral over ongemak”, legt Dokter Heike De Schepper uit. “Bij de ernstige varianten gaat het echt om hevige pijnen, zoals een stekende of krampende pijn. Sommige mensen hebben continue pijn, sommige mensen alleen tijdens het eten of wanneer ze naar het toilet gaan.” Hoe kunnen we het prikkelbare darmsyndroom herkennen? “Het hoofdkenmerk is echt wel de pijn. Soms geraken mensen niet meer uit bed, kunnen niet gaan werken of moeten na het eten even gaan liggen.” De impact op iemands leven kan dus heel groot zijn.  

Gluten een foute link

“Over gluten is een beetje een misverstand. Gluten zijn stukjes eiwit die in graanproducten zitten. Hierop kan je een lelijke ontsteking vormen als je glutenintolerant bent. Mensen met prikkelbare darmen verdragen slecht graanproducten en daar zitten toevallig ook gluten in.” Hier maken mensen vaak de foute verbinding. “Het heeft niks met de eiwitten te maken, maar met de koolhydraten die in graanproducten zitten.”

“Een prikkelbare darm is moeilijk vast te stellen. Wij hebben als arts heel graag, heel duidelijke afgebakende ziektes”, zegt Dokter De Schepper. “Bijvoorbeeld als je pijn hebt aan je maag, wordt er een gastroscopie uitgevoerd. We zien een zweer en kunnen aan de patiënt ook zeggen: ‘Je hebt een maagzweer, hier zijn uw pilletjes. Eén van de hoofdkenmerken bij een prikkelbaar darmonderzoek is dat je als arts geen afwijkingen kan zien of vinden. Het zit in de gevoeligheid, in de functie van de maag of darm.” Dit zorgt ervoor dat niet alle patiënten de diagnose krijgen die ze nodig hebben om verder te kunnen. “Je kan niet tegen een patiënt zeggen dat je niets ziet of vindt en soms zijn er artsen die zich er hierdoor te snel van afmaken en dan sta je als patiënt nergens.”  

Mogelijke klachten

“Er wordt regelmatig gezegd: ‘we zien niks, het is niet erg, leer er maar mee leven’. Wat gezonder leven, minder stressen en het zal wel voorbijgaan”, vertelt Dokter De Schepper. “Het prikkelbare darmsyndroom heeft hele herkenbare klachten en ook in wetenschappelijk onderzoek vinden we afwijkingen onder de radar. Deze vind je niet terug bij de gewone onderzoeken. Als dokters echt gaan kijken onder de microscoop en speciale experimenten uitvoeren, zien de darmen er effectief anders uit en reageren ze anders. Het is dus niet makkelijk te diagnosticeren.”

Medicijnen of diëten?

“Er zijn verschillende soorten medicijnen”, zegt Dokter De Schepper. “We werken de behandeling altijd à la tête du client uit. Sommige mensen willen geen medicatie, met hen gaan we dan kijken voor een dieet.” Een dieet kan helpen tegen PDS. “De darm blijft wel altijd prikkelbaar. Via het dieet proberen we de reactie die uitgelokt wordt weg te nemen of te verminderen. Dit doen we door voeding te verminderen waar je darm niet goed tegen kan.”

Er bestaan twee soorten voedselallergietesten. “Je hebt de klassieke allergietest zoals bij hooikoorts met van die prikkertjes en dat kan je ook doen voor een voedselallergie. Mensen gaan een allergische reactie vertonen zoals roodheid, uitslag, kortademigheid.” Mensen met het prikkelbare darmsyndroom ontwikkelen geen allergische reactie, maar krijgen buikpijn door voedselproducten die de darm irriteren. “Dit is een voedselintolerantie en dat is iets heel anders dan een voedselallergie.”

De andere test is een test die niet in de klassieke geneeskunde wordt gebruikt. “De IGG voedselallergietest. De klassieke voedselallergie loopt via antistoffen, IGG antistoffen. Deze kan je gebruiken om je te testen voor allerlei verschillende voedselproducten, maar deze geven een weergaven van wat je eet. Wanneer je veel bananen eet dan zijn je IGG antistoffen tegen bananen heel hoog en het geeft dus een weerspiegeling van hoe je eet.”

Fodmap dieet

Tinne Oltmans gaf al eerder aan bij De Madammen dat ze last had van prikkelbare darmen en dat ze het Fodmap dieet volgt. Maar wat is dat? “Het is één van de best onderzochte diëten in de geneeskunde en werkt wel degelijk voor prikkelbare darmen. Het is gebaseerd op een heleboel voedselproducten, vooral koolhydraten, die je gaat schrappen. In eerste instantie is het een vrij streng dieet waarbij alles waarop je darmen kunnen reageren er wordt uitgehaald.” Je moet natuurlijk niet altijd zo'n streng dieet blijven volgen. “Nadien ga je met een diëtist alles beetje bij beetje terug opbouwen en kijken waar je als patiënt op reageert en waarop niet. Het is dus iets heel individueel. Het werkt niet bij alle mensen, maar er zijn al heel wat mensen goed mee.”