Hoe Hollands zijn de Hollandse maatjes?

Sommige viswinkels mogen niet van ‘Hollandse’ maatjes spreken, maar van nieuwe maatjes. Andere noemen ze wél Hollands want ze komen van bij een Nederlandse leverancier. En in de supermarkt komen we Noorse haringmaatjes tegen. Hoe zit het nu?

Chantal De Pauw, de woordvoerster van de FOD Economie heeft de wetgeving nagekeken en kwam tot het besluit dat “Hollandse maatjes” een niet beschermde herkomstbenaming, of beter “oorsprongsbenaming” is die de plaats aangeeft waar het product van afkomstig, of van oorsprong is.

Men mag over Hollandse maatjes spreken omdat het maatjes zijn die in Holland zijn verwerkt van haring tot maatje en die de vereiste verwerkingsmethode hebben gevolgd.

Als de verwerking van haring tot maatje gebeurt in Noorwegen, Denemarken of België volgens dezelfde welbepaalde methode, dan mag de benaming “Hollandse maatjes” niet gebruikt worden. Dan worden het Noorse maatjes, of Deense, of Belgische maatjes. Hollandse zou in dit geval misleiding van de consument zijn. (Wet betreffende Marktpraktijken en Consumentenbescherming - art. 88, en / of KB van 13/9/1999, art. 12 en / of Het KB van 17 april 1980 betreffende de reclame voor voedingsmiddelen, art. 2, 9)).

Guy Denon, de visaankoper van Delhaize legt uit dat de maatjes allemaal uit dezelfde ‘zee’ komen, het gebieid tussen Schotland, Denemarken en Noorwegen. In deze supermarkt zijn het Noorse haringmaatjes omdat ze in Noorwegen gevangen zijn, door Noorse schepen, zoals 70% van de maatjes. De verwerking gebeurt in België. De Denen vangen zo’n 23% van de maatjes, Nederland vangt amper 3%. En er moet op het etiket in de supermarkt ‘haringmaatje’ staan, dat is bij wet verplicht volgens Guy Denon. Een maatje is immers geen vissoort, maar de haring wel.

De aankoper moet het vetgehalte van de vissen herkennen en de ‘goeie boten’ uitpikken bij de aankoop, want het vetgehalte bepaalt de kwaliteit van de maatjes.

Ze worden eerst ‘gekaakt’, gekuist dus, alle ingewanden worden eruit gehaald, behalve de alvleesklier. Dan gaan ze in een pekelbad met 9% zout. Afhankelijk van het vetgehalte blijven ze langer of korter in het pekelbad. Dan worden ze gespoeld en blijft er nog 3% zout over. Vervolgens moeten ze bij Europese wet minstens 24 uur ingevroren worden op minstens 20°C om de haringworm te doden en eruit te verwijderen - als die er al zou inzitten, want dit is een preventieve maatregel om de consument te beschermen. Een haringworm zou diarree kunnen veroorzaken. De maatregel geldt omdat een maatje rauw opgegeten wordt. Dat het om een ontdooid product gaat moet - in tegenstelling tot andere ontdooide vis - bij de maatjes niet vermeld worden. Maar ‘verse’ maatjes kan je dus nergens kopen, want ze zijn altijd ingevroren geweest!

Diepgevroren maatjes thuis ontdooien zou kunnen, maar Guy Denon wijst erop dat ook het ontdooien een werk voor specialisten is: ook daar moet je weer rekening houden met het vetgehalte.

De vangst is in deze eerste twee weken nog niet denderend geweest, maar er zijn nog 4 of 5 weken te gaan, dus alles kan nog goed komen met dat vetgehalte. Guy Denon schat daarom dat de prijs ongeveer dezelfde zal zijn als vorig jaar.