Kinderen en stress: hoe kan je helpen?

Radio 2-luisteraar Ilse uit Berlare heeft een vraag: “Ik las onlangs een artikel waarin stond dat kinderen ook stress kunnen hebben. Ik heb zelf twee dochtertjes – van 5 en 3 jaar oud – en uiteraard projecteer je wat je gelezen hebt op je eigen leven. Buikpijn, bijvoorbeeld, zou een typisch kenmerk van stress zijn bij kinderen. Mijn oudste klaagt daar de laatste tijd bijna dagelijks over. Vooral als ze iets niet wilt doen ? Of iets niet leuk vindt. Heeft mijn kind nu stress? Hoe kan ik dat te weten komen? En vooral, hoe moet ik het aanpakken?”

Kinderen associeer je niet meteen met stress. En toch kunnen we er niet onderuit: het bestaat wel degelijk. Al moet je misschien een ander woord gebruiken, want tegenwoordig wordt het woord 'stress' te pas en te onpas gebruikt. 

Typische situaties

"Wanneer er een onevenwicht is tussen wat van het kind gevraagd wordt en wat het kind kan, zal je kind stress ervaren. Dat is meestal op school en thuis. Bij kleine kinderen gaat het vaak om lichamelijke en  psychosomatische klachten. Oudere kinderen hebben moeilijke gedachten: ‘ik kan dat niet’, maar ook faalangst of een negatief zelfbeeld. Ook de gevolgen kunnen hetzelfde zijn: zelfmoord, borderline, CVS, …"

Je kan helpen 

"Je moet niet enkel kijken naar de mindere kanten van het kind, maar vooral naar de sterke! Het zelfbeeld van het kind stimuleren: kinderen moeten ervaren dat ze goed genoeg zijn. Stress komt voor uit feit dat ze denken het niet genoeg te doen, uit faalangst. Help hen met goede zelfervaringen. Geef hen het gevoel iets te kunnen, een succeservaring. En geef hen ook goede relationele ervaringen: liefdevolle relaties zijn de basis om hun veerkracht te versterken."

"Er moet altijd iets gedaan worden aan negatieve ervaringen zoals bijvoorbeeld pesten. Moeilijke dingen of situaties mogen niet genegeerd worden, maar er moet een alternatief geboden worden."

Niet elk kind is even vatbaar voor stress: "Sommige kinderen hebben al wat meer veerkracht dan anderen. Het temperament van het kind, het karakter, daar moet je altijd rekening mee houden. Je hebt kinderen die sneller overstuur zijn, sneller overprikkeld geraken, zich moeilijk kunnen beheersen, dat zijn ook kinderen die veel heftiger reageren op hun omgeving."

"Als ouder of leerkracht is het zeer belangrijk dat je je kind goed moet (leren) kennen. Je moet ook grenzen trekken, niet alle kinderen zijn hetzelfde."

"Stress kan je ook positief draaien"

"Als ouder willen wij natuurlijk dat onze kinderen nooit problemen hebben, alle negatieve dingen voor hun neus weghalen, zodat ze zich toch maar niet slecht zouden voelen", maar dat is niet de boodschap die Lieve wil meegeven in haar boek.

"Stress kan je ook positief draaien. Uiteindelijk komt het hierop neer: we moeten onze kinderen stimuleren, steunen in hun veerkracht, hun sterke kanten herkennen, stimuleren, de kans en de volledige mogelijkheid geven om te ontwikkelen en die te leren gebruiken om om te gaan met hun omgeving op een positieve manier."