Ochtendhumeur: kan je er iets aan doen?

Luisteraar Marc uit Herentals heeft ontzettend veel last van een ochtendhumeur. 's Ochtends, geeft hij toe, is hij een wandelende tijdbom. Een uurtje later is hij één en al vrolijkheid. Volgens Marc is hij gewoon geen ochtendmens. Maar zijn vrouw denkt dat er pillen voor moeten bestaan. Pillen op basis van het hormoon 'cortisol' bijvoorbeeld. Maar klopt dat ook?

Wetenschappelijk erkend?

"Het is in ieder geval geen ziektebeeld", vertelt de professor. "Mensen hebben wel een bepaald slaap- en waakritme: je hebt zogenaamde ochtend- en avondtypes. Je kan dat ritme veranderen, maar makkelijk is het niet. Je moet eigenlijk je dagritme aanpassen aan je bioritme als je het comfortabel wil doen.

Ochtend- of avondtype

"Bepalen of je een ochtend-, dan wel een avondtype bent is niet makkelijk. Iedereen is anders, al zijn sommigen duidelijk het ene of het andere type. Ochtendtypes worden meestal tegen negen, tien uur ’s avonds moe. ’s Ochtends zijn ze meestal rond zes uur wakker en fit."

"Avondtypes functioneren meestal beter tegen de avond of ’s nachts", legt de professor uit.

"Kan je veranderen van type? Of kan je het forceren? Niet echt, want het is genetisch bepaald, het is eigen aan je persoon. Het ene is ook niet slechter dan het andere. Je kan - mits de nodige inspanning - je bioritme aanpassen (vroeger gaan slapen, later opstaan) maar je echte natuurlijke ritme zal altijd terug boven komen."

Cortisol

"Als je bioritme plots verandert zonder echte aanleiding, dan kan dat te maken hebben met stress en depressie. Maar als je al je hele leven lang een ochtendhumeur hebt, dan moet je daarmee leren leven. Plots slecht slapen en te vroeg wakker worden, kan veroorzaakt worden door een verstoring in de hormoonhuishouding, in het bijzonder het cortisol-hormoon."

"Cortisol is een stresshormoon. Als dat te vroeg stijgt in je slaap, dan wordt je wakker en onrustig. Dat gebeurt vooral bij stress en depressie. Normaal is er ’s ochtends veel cortisol en daalt het naarmate het later in de dag wordt."

"Rechtstreekse medicatie voor cortisol werkt niet goed, wegens te veel bijwerkingen. De meest efficiënte medicijnen in dit geval zijn antidepressiva. Maar als je niet depressief bent is het gevaarlijk om daarmee te gaan spelen. Alternatieven? Gezond leven! Meer lichaamsbeweging, weinig alcohol, niet roken, evenwichtig eten. Zo zal je niet snel last hebben van stress en depressie en een ochtendhumeur als gevolg!"