Parfum met potviskots

Niet dat je het meteen zal zien staan op een verpakking, want 'ambergris' wordt beschouwd als een walvisproduct en mag daarom in heel wat landen niet verhandeld worden. Maar Lieven Scheire ging toch eens op onderzoek...

Ambergris: braaksel/uitwerpselen van een potvis.

We weten helaas niet zo veel over de potvis. Het dier leeft namelijk op anderhalve kilometer diepte. Men is er dus nog niet helemaal uit of het gaat om potvis-kots of potvis-kak. Maar de stof is wel zeker afkomstig uit het verteringsgestel van de potvis.

Potvissen leven op een dieet van octopussen, en kunnen die bijna volledig verteren. Alleen kan hun verteringsstelsel de harde ‘pen’ (het been vanbinnen) en de bek niet aan.

Normaal braken ze die onverteerbare delen terug uit, maar soms bereiken ze toch de dunne darm, waar ze schade kunnen aanrichten.

Daarom maken de ingewanden van de potvis een dikkige, cholesterolrijke afscheiding aan die de harde delen bedekt. De ingekapselde delen worden volgens één theorie samen met de uitwerpselen uitgescheiden, andere wetenschappers zeggen dat ambergris wordt uitgebraakt…

'Pièce unique'

In eerste instantie is het goedje donkerkleurig, plakkerig en ruikt het héél onaangenaam. Maar als de stof jarenlang in zee blijft drijven wordt ze aangetast door zonlicht en zeewater. Ze verandert gaandeweg in een versteende, witte, wasachtige klomp.

Vanaf dan spreken we van ambegris. Elk stuk heeft een specifieke geur, naargelang de zeereis die het afgelegd heeft. Die geur wordt omschreven als ‘intrigerend’, ‘frisse lucht’, ‘oud hout’, ‘heel intens naar de zee’.

Ambergris heeft de eigenschap om geuren goed aan de huid te binden. Het is daardoor al vele decennia een gegeerd bestanddeel bij parfummakers.

Aangezien het heel zeldzaam is, wordt er grof geld voor betaald. Vaak haalt ambergris de goudprijs; in de loop van de geschiedenis was het bij momenten zelfs tot 3 keer zoveel waard als goud.

Illegaal

Vandaag is er zo goed als geen enkele parfumproducent die het gebruik zal toegeven, want in 1973 verbood de VS het bezitten en verhandelen van ambergris onder de ‘Endangered Species Act’. Australië voerde een gelijkaardige maatregel door in 1999. De ambergrishandel speelt zich tegenwoordig af in het ondergrondse circuit.

Ambergris kan tegenwoordig ook synthetisch nagemaakt worden, maar toch wordt gezegd dat deze parfums een (heel klein) beetje echte ambergris bevatten: 1 Million (Paco Rabanne), Guilty for her (Gucci), Euphoria (Calvin Klein), Bright Crystal (Versace), Light Blue (Dolce & Gabbana), Le Male (Jean Paul Gaultier).

Als je niet inzit met een verkoop in de illegaliteit, hou dan je ogen naar de vloedlijn gericht als je nog eens langs het strand wandelt. Eén gram ambergris kan jou zo’n 15 euro opleveren. Al spoelen de brokken meestal aan in Nieuw-Zeeland, de Malediven, de Bahamas, de Caraïben en de Filippijnen...