Vind jij de mandarijnen dit jaar ook niet zo lekker?

De felgekleurde ‘appeltjes van oranje’ horen gewoon bij Sinterklaas en we zijn er ook dol op. Maar wat zijn dat nu eigenlijk: mandarijnen of clementijnen, of nog iets anders?

Hoe komt het dat ze dit jaar (nog) niet zo lekker zijn als vorige jaren? En waarom kost de ene kilo appeltjes van oranje 1 euro of zelfs 2 euro meer dan de andere?

Het weer in Spanje

De ‘appeltjes van oranje’ zijn dit jaar minder stevig, minder zoet én minder fel van kleur. En dat ligt aan het weer in Spanje. Het was daar tot de tweede week van november erg warm, en dat is niet goed voor het rijpingsproces.

Citrusvruchten hebben een koele nacht nodig (en vooral een temperatuurverschil tussen dag en nacht) om te kunnen rijpen. Alleen dan verkleurt de schil van groen naar oranje en neemt de zuurtegraad van het vruchtvlees af.

Door het aanhoudende warme weer in Spanje zijn de mandarijnen en clementines nu wat zuurder. Maar normaal gezien zouden de oranje appels er de komende weken alleen maar zoeter op worden.

Mandarijnen of clementijnen?

‘Mandarijnen’ is een verzamelterm voor drie groepen van vruchten: satsuma, clementines en hybriden. Satsuma zijn de zogenaamde mandarijnen. Die worden meestal zonder blad verkocht en die hebben een iets zuurdere smaak. De tweede groep is de groep van de clementines. Daar heb je heel wat subvariëteiten in. Tot slot zijn er de hybriden, die komen later op het seizoen, namelijk tegen eind december – begin januari. Hybriden zijn een kruising van een tangelo – een type mandarijn – met andere soorten citrusvruchten.

Je kan een (satsuma-)mandarijn van een clementijn onderscheiden, omdat een mandarijn geler van kleur is en platter van vorm. Een clementijn is oranje en ronder van vorm. Clementines worden in België bovendien meestal met blad verkocht, terwijl mandarijnen bijna nooit een blad hebben.

Met of zonder blad?

Dat clementijnen met blad worden verkocht, is redelijk uniek in Europa. In Nederland en Duitsland bijvoorbeeld hebben mandarijnen noch clementines een blaadje. Dat wij als consument liever vruchten met blaadje kopen, heeft met de versheid te maken. Een blaadje is relatief kort houdbaar en verdroogt redelijk snel, dus een vers blaadje aan een clementijn geeft de garantie van versheid.

Op dit moment liggen er in de meeste supermarkten vooral clementijntjes. Mandarijnen zijn er ook nog, maar het seizoen loopt op z’n einde. Tegen de tijd dat Sinterklaas weer naar Spanje vertrekt, liggen er alleen nog clementijntjes in de winkel.

Klasse of categorie

Op het etiket van een pakje mandarijnen of clementijnen staat veel ‘codetaal’. Eerst en vooral is er de categorie of klasse. Bij citrusvruchten heb je klasse extra, klasse 1 en klasse 2. Citrusvruchten van de categorie extra zijn te koop onder een merknaam, bijvorobeeld Chrisje, Cibel of Kira. Vruchten van klasse 1 worden meestal verkocht onder het huismerk, en mandarijnen of clementijnen van klasse 2 zullen veeleer goedkoper zijn.

Kaliber

De afkorting ‘cal’ staat voor kaliber. Mandarijnen of clementijnen hebben een bepaald kaliber en dat heeft alles te maken met de grootte. De courantste maat in België – en ook de duurste – is 1 of 82 -98. Dat betekent dat er 82 stuks kunnen in een kistje van tien kilo. Elke clementine heeft dan ook dezelfde vorm. Is een mandarijn of een clementijn dikker of dunner dan die ‘standaardmaat’, dan is de prijs lager. Van een vrucht met kaliber 3 kunnen er 144 in een kist van 10 kilo.

Prijs

De categorie of klasse van een citrusvrucht en het kaliber bepalen mee de prijs. In feite betalen we meer voor mandarijnen of clementijnen die de perfecte grootte hebben, maar dat zegt op zich niks over de smaak.

Wat de smaak wel bepaalt, is of het om bergfruit gaat of niet. Dat is fruit dat in valleien wordt geteeld vlak bij zee, waar een warme luchtstroom de vruchten kan bereiken. De teelplaats bepaalt de smaak. Voor citrusvruchten geldt dus een gelijkaardige ‘wet’ als bij appelen of peren: fruit van de ene streek is lekkerder dan dat van een andere steek.

Mandarijnen of clementijnen in netjes zijn altijd iets goedkoper. Daar zijn een aantal redenen voor, maar het komt er op neer dat ze de selectie voor topfruit nét niet gehaald hebben. Bij het oogsten – wat handmatig gebeurt - worden niet alle vruchten geknipt. Alleen het best gerijpte fruit, met blad in dit geval, wordt geoogst en dat wordt nadien als los fruit of in kistjes verkocht.

Maar er is altijd vruchten aan de boom die niet in ‘topvorm’ zijn, omdat ze hun blaadjes verloren zijn of omdat de schil wat beschadigd is, en die worden in netjes verkocht. In die ‘goedkopere’ exemplaren zitten niet per definitie meer pitten. Als er pitten in zitten, dan gaat het meestal om een mandarijn en zelden om een clementijn - dat heeft gewoon te maken met de wetten van de natuur.