Vlaamse ombudsman pleit voor één overheids-app: "Eenvoudig en je hebt als burger je digitale info op één plek"

Vlaanderen moet digitaal transformeren. Dat staat duidelijk te lezen in de septemberverklaring van minister-president Jan Jambon (N-VA). Er moeten digitale toepassingen komen waarbij de Vlamingen voelen dat ze hun eigen leven beter maken. 

"Dat gaat van mobiliteit en zorg, over onderwijs, justitie en klimaat, tot cultuur en werk. We moeten alle mogelijke data vlot, veilig en privacybestendig laten stromen, zodat fantastische digitale toepassingen het levenslicht kunnen zien. Onze generatie, dat zijn alle Vlamingen van 3 tot 103 jaar, moeten mee op de trein van de digitalisering." 

Studiebeurzen voor lager en middelbaar onderwijs moeten voorbeeld zijn

Bart Weekers, de Vlaamse ombudsman, juicht de ambitie van de overheid toe. Maar hij benadrukt tegelijkertijd dat er nog veel werk aan de winkel is. "Er zijn goede voorbeelden te vinden, maar de overheid maakt nog te weinig gebruik van de digitalisering om burgers bepaalde rechten automatisch toe te kennen." 

Weekers neemt het voorbeeld van de studiebeurzen. "De rechten voor studiebeurzen in het lager en secundair onderwijs worden intussen automatisch toegekend. Het effect is enorm: sindsdien krijgen 100.000 jongeren extra een beurs. Maar tegelijkertijd wordt de studiebeurs in het hoger onderwijs (de 'studietoelage') niet meer automatisch toegekend. Daardoor verliest 20 procent van de jongeren die van het middelbaar naar het hoger onderwijs overstappen plots die financiële ondersteuning. Dat is onaanvaardbaar." 

"Stop met die fixatie op 1 januari"

Weekers wil niet alleen komaf maken met aanvraagformulieren. Hij vindt ook dat de overheid van de digitalisering gebruik moet maken om sneller rechten toe te kennen. "Mensen moeten steun krijgen vanaf het moment dat ze daar aanspraak op maken." 

De ombudsman bedoelt dan heel concreet dat de overheid moet stoppen om 1 januari als ijkpunt te nemen om rechten toe te kennen.

"Alles waar je recht op hebt, wordt vastgepind op die dag. Als je een kindje krijgt, dan heb je recht op een verlaging van je waterfactuur. Maar dat telt pas vanaf het moment dat je een kindje hebt op 1 januari. Wordt jouw kindje geboren op 2 januari, dan krijg je 11 maanden en 30 dagen lang geen verlaging van die factuur. Het systeem houdt er pas rekening mee vanaf 1 januari van het volgende jaar. Datakoppeling moet ervoor zorgen dat dit soort van rechten direct worden toegekend." 

Er moet een 'Vlaanderen.be-app' komen

De Vlaamse overheid heeft volgens Bart Weekers een geweldig goed systeem klaarstaan om elke burger via de digitale weg te helpen. Alleen wordt dat systeem niet benut.

"Op de website 'Vlaanderen.be' kan je vandaag al inloggen op jouw burgerprofiel. Dat moet de kern zijn van je digitale identiteit. Daar moet je al je persoonlijke informatie kunnen terugvinden. Helaas is dat niet het geval. De gegevens zitten er niet in en niet alle overheidsdiensten werken met het systeem samen." 

De ombudsman droomt van een 'Vlaanderen.be-app'. "Alle diensten die de overheid aanbiedt, zouden vanuit die app kunnen vertrekken. In de ideale wereld kan je via die weg betalen voor een busrit van De Lijn, regel je daar je sociale zekerheid, bestel je dienstencheques en reserveer je boeken in de bibliotheek."

Digitaal gezin

Heel wat Vlamingen willen wel meestappen in de digitale toekomst, maar kunnen dat om verschillende redenen niet. De ombudsman pleit daarom voor een 'digitaal gezin'.

"Senioren kunnen dan bijvoorbeeld aanhaken bij het online gezinsprofiel van hun zoon of dochter, die voor hen allerlei zaken digitaal kan regelen. Dienstencheques bestellen bijvoorbeeld. Op die manier kunnen mensen voortaan zaken die ze doorgaans individueel regelen, samen doen."