Wanneer kan je kiezen voor euthanasie?

België was in 2002 het tweede land ter wereld waar euthanasie onder strikte voorwaarden gelegaliseerd werd. 

Wat zijn de voorwaarden voor euthanasie?

Wie euthanasie wil laten uitvoeren, moet voldoen aan vier basisvoorwaarden:

• De patiënt moet wilsbekwaam zijn. Dit wil zeggen dat hij zelfstandig beslissingen kan nemen. 
• Je moet het "vrijwillig, herhaald en duurzaam" vragen om de dokter ervan te overtuigen dat je zeker bent van je zaak. Concreet moet de patiënt hiervoor een schriftelijk verzoek indienen.
• Euthanasie kan alleen als een patiënt lijdt aan een ongeneeslijke aandoening die veroorzaakt is door een fysieke of een psychiatrische ziekte of door een ongeval. 
• En de patiënt moet door die aandoening ondraaglijk lijden.

Alleen als een patiënt aan àl deze voorwaarden voldoet, kan euthanasie in overweging genomen worden door een dokter. 

Op LEIF.be, de website van het LevensEinde InformatieForum, worden al deze voorwaarden uitvoerig uit de doeken gedaan.

Wie kan euthanasie aanvragen?

Zoals vermeld, moeten patiënten wilsbekwaam zijn als ze euthanasie willen aanvragen. Dit betekent dat iemand zelfstandig beslissingen moet kunnen nemen. 

In principe is iedereen wilsbekwaam, tenzij een dokter het tegendeel heeft bewezen. Dit kan bijvoorbeeld het geval zijn bij dementerenden of mensen die in een coma liggen. 

Er is geen minimumleeftijd voor euthanasie, wel extra strikte voorwaarden. Zo kunnen minderjarigen alleen euthanasie vragen voor ondraaglijk fysiek lijden en niet bij psychische problemen. 

In de praktijk blijkt dat twee derde van de mensen die voor euthanasie kiezen ouder zijn dan 70 jaar. 41 procent is ouder dan 80 jaar. Euthanasie bij minderjarigen komt heel zelden voor. Sinds het wettelijk toegelaten is, werd bij drie minderjarigen euthanasie uitgevoerd. Vorig jaar koos niet één minderjarige voor euthanasie.

Kan je vooraf kiezen voor euthanasie?

De euthanasiewet voorziet dat je een zogenoemde wilsverklaring kan opstellen om euthanasie toe te staan als je zelf niet meer “bij bewustzijn bent en deze toestand volgens de stand van de wetenschap onomkeerbaar is”. Met andere woorden: voor het geval je in een onomkeerbaar coma belandt of vegetatief wordt en zelf niet meer kan beslissen.

Het is echter niet mogelijk om zo’n wilsverklaring op te stellen voor het geval je “slechts” een aangetast bewustzijn hebt, zoals door dementie, een hersenbloeding, een hersentumor of parkinson.

Op dit moment is een wilsverklaring voor euthanasie is slechts 5 jaar geldig. Maar dat gaat veranderen: er een politieke meerderheid om dergelijke wilsverklaringen onbeperkt in de tijd geldig te maken. 

Hoe wordt euthanasie uitgevoerd?

Euthanasie wordt uitgevoerd door een arts. Die geeft de patiënt een dodelijk spuitje waarbij de patiënt inslaapt en pijnloos overlijdt. 

Het middel dat hierbij in de meeste gevallen gebruikt wordt is thiopental. Dat is een middel dat ook vaak gebruikt wordt om patiënten kort in narcose te brengen voor een operatie. Daarbij moet wel gelet worden op de dosering, want bij een te hoge dosis kan de ademhaling stilvallen.

Net om die reden wordt het ook gebruikt bij euthanasie: nadat de patiënt thiopental heeft gekregen, valt hij in slaap en valt na een tiental minuten z’n ademhaling stil. Door tegelijk spierontspanners toe te dienen, valt ook het hart stil.

Wie zelf vragen heeft, of nood heeft aan een gesprek, kan (gratis en anoniem) terecht bij Tele-onthaal, via het nummer 106 of via een chat op www.tele-onthaal.be