Wat bepaalt de prijs van een geneesmiddel?

Moet dat zo duur?

Voor het antwoord op die vraag maakt wetenschapsjournalist Koen Wauters allereerst een uitstapje naar de economie. Daar geldt ‘de prijs is wat een gek er voor wil betalen’. Waarom is pakweg een diamant duur? Omdat mensen er veel geld voor willen geven. Bij geneesmiddelen geldt dat nog veel sterker: een leven is onschatbaar. En de producent rekent zo veel mogelijk aan.

Ook vraag en aanbod bepalen mee de prijs. In het geval van een heel zeldzame aandoening is er meestal weinig aanbod: er is vaak maar één fabrikant van het geneesmiddel. De vraag is relatief hoog. Er zijn weliswaar weinig mensen met de aandoening van Pia, maar ze willen het echt heel graag. Dat zet het farmaceutische bedrijf in een machtige positie.

Novartis bijvoorbeeld, de producent van het geneesmiddel dat baby Pia nodig heeft, schermt met het feit dat geneesmiddelen ontwikkelen duur is. Dat klopt, want het gaat om gentherapie. Er hebben teams van honderden mensen jarenlang aan gewerkt in dure laboratoria. Farmaceutische bedrijven zijn geen liefdadigheidsinstellingen. Ze willen winst maken. Als ze met de verkoop van het geneesmiddel de onderzoekskosten willen terugverdienen, kunnen ze de kosten niet spreiden over miljoenen patiënten. De enkelen die het nodig hebben moeten dus meer betalen.

Belangrijke nuance: de meeste farmaceutische bedrijven doen vooral toegepast onderzoek. De inzichten en ideeën voor nieuwe medicatie komen uit fundamenteel onderzoek aan onze universiteiten. En die zijn dus betaald met ons belastinggeld.

En mijn pijnstiller?

Zijn er dan geen andere fabrikanten die dat geneesmiddel goedkoper maken? Nu nog niet, omdat farmabedrijven patenten nemen op hun geneesmiddelen. Meestal gelden die tussen de 10 en de 25 jaar. Pas daarna mogen andere bedrijven ze namaken en zakt ook de prijs. We hebben het dan over generische geneesmiddelen.

Je kent ongetwijfeld Zovirax, het middel tegen koortsblaasjes. De werkzame stof is Aciclovir. Dat patent is al een paar jaar vervallen en er zijn intussen goedkopere alternatieven in de apotheek.

Wil je besparen en toch een geneesmiddel van dezelfde kwaliteit in huis halen? Vraag dan bij de apotheker naar de generische variant.

Of sla je voorraad in in het buitenland. Die die dure, zeldzame geneesmiddelen zoals voor Pia zul je er natuurlijk niet goedkoper vinden. Maar in Nederland zijn een aantal doodgewone geneesmiddelen wel gewoon zonder voorschrift te koop in de supermarkt. Zo kun je bijvoorbeeld heel veel besparen op een doosje paracetamol. Goed om weten als je nog eens de grens oversteekt.