Wereld Alzheimer Dag: "Het leven van mensen met dementie kan wél nog zin hebben"

Heeft het nog zin?

De meest gestelde vraag van familieleden over hun dierbare met dementie is: ‘Heeft het wel nog zin dat ik op bezoek kom?’ Natuurlijk heeft dat nog zin. “Je relatie met je geliefde met dementie moet gefocust zijn op opnieuw verbinden. Je ziet familieleden stralen als hun tante of oom ineens begint mee te neuriën met klassiekers uit hun jeugd, zoals de Lichtjes van de Schelde. Ineens zie je dan de opluchting op hun gezicht: het heeft wél nog zin dat we komen.”

Absoluut not done: ‘weet je nog wie ik ben?’

Wat je absoluut niet mag doen met iemand met dementie is die op de rooster leggen: Weet je nog wie ik ben? Wat heb je vanmiddag gegeten? Ben je hier graag? “Als je dat doet, dan lijkt het wel alsof je die persoon een examen laat afleggen. Het gesprek zal snel eindigen op die manier en is niet comfortabel voor de persoon met dementie én de bezoeker.”

Hoe pak je het dan wel aan? “Als je bij iemand met dementie op bezoek gaat, stel je meteen voor. Spreek vanuit het nu: wat een mooie bloemen heb je hier. En ze ruiken zo lekker. Praat in korte zinnen met één duidelijke boodschap. Geef de ander tijd om te antwoorden.”

Geruisloos corrigeren

“Als je oma van 85 jaar oud zegt ‘Ik ben gisteren nog bij mijn mama geweest en ik moet je veel groeten doen’ dan zeg je niet dat dat niet kan omdat die al lang dood is. Op die manier haal je oud leed naar boven en maak je mensen emotioneel. Wat je wel kan doen is geruisloos communiceren. Je antwoordt dan met: ‘Ah ja, vertel eens over je moeder. Wie was ze?’ Door dat in de verleden tijd te stellen, geef je de persoon de kans zich te herpakken en laat je die in zijn waarde.”

Aanraken of niet

Iedereen heeft zijn persoonlijke bubbel. Je zou misschien de neiging kunnen hebben om iemand met dementie – als die niet meer kan communiceren bijvoorbeeld – meer aan te raken, te knuffelen. Maar iedereen heeft een andere ‘personal space’. “Voor de één is 1 meter afstand al dicht, de ander geeft je onmiddellijk een kus op de mond. Hou daar rekening mee. In therapie bestaat zoiets als een snoezelbad. Dat is een bad met heel warm water, een hoge kamertemperatuur en met rustige achtergrondmuziek waarin je kan wegdoezelen of -dromen. Dat zou enorm rustgevend zijn. Maar niet iedereen heeft dat graag. Sommige mensen hebben nog nooit van hun leven een bad genomen of vinden het niet fijn om naakt te zijn bij iemand.”

Beweging ontspant

Het belang van bewegen heeft meer dan ooit zijn nut bewezen. We hebben in volle COVID-crisis ervaren hoe belangrijk dat is. “Bewegen wordt meer dan ooit als tip gegeven aan mensen met dementie: het stimuleert de cognitie. Ga dus wandelen, samen fietsen. Het neemt de stress, angsten en onrust weg. Het zorgt voor een betere nachtrust.”

Beeldvorming

Op TV is veel aandacht voor mensen met jongdementie. “Denk aan restaurant Misverstand, met de fiets voor Te Gek!? de Mont Ventoux op en ikzelf ben gaan stappen in Nepal en de Alpen met mensen met jongdementie. Maar wat ouderen met dementie te vertellen hebben, dat is moeilijker in beeld te brengen. Dat is nog een werkpunt. Maar wat wel héél positief is, is dat ouderen zonder dementie wel meer en meer gehoord worden. Zo verschijnt binnenkort ook het boek van Knack-journaliste Ann Peuteman: Rebels, over leren van rebellen op latere leeftijd. Aanrader.”

Meer over dementie weten? Expertisecentrum Dementie Vlaanderen

Beluister ook de podcast van Sven Speybroeck over de dementie van zijn mama: Mistlicht op VRT MAX.