Studie van groenten en fruit via schilderkunst

Groenten en fruit zijn doorheen de eeuwen enorm veranderd. De smaak, de vorm en de kleur is niet meer zoals het 100 jaar geleden was. Dat is een fenomeen dat onderzoeker Ive De Smet en kunsthistoricus David Vergauwen proberen te achterhalen via schilderijen. (lees verder onder de foto)

Evolutie

"Wij proberen die informatie te halen uit afgebeelde materialen als schilderijen en willen die dan linken aan de genetische informatie", zegt Ive De Smet. "We proberen een verklaring te vinden hoe bepaalde vormen en kleuren gekoppeld kunnen worden aan die genetische informatie. Wij staan hier nu voor een 'Gillemans' en daar zijn enkele elementen op afgebeeld", zegt de onderzoeker tegen reporter Niki Vandriessche. "We zien appelsienen, de druif, een asperge, maar we zien er ook een interessante radijs. We proberen dan af te leiden of het dan ook effectief om een radijs gaat of om een witte wortel. Dit soort afbeeldingen hebben wel vaker voor verwarring gezorgd."

De kunsthistoricus, David Vergauwen, moet weten welke afbeeldingen wanneer en op welke manier betrouwbaar zijn om op te nemen in de analyse. "Wanneer ik dan groenten of fruit zie die op zo'n manier staan afgebeeld dat ik nog niet gezien heb, dan ben ik wel een beetje gelukkig."

Amsterdam, Sint-Petersburg, Parijs...

De onderzoekers schuimen de musea af op zoek naar fruit en groenten op schilderwerken: "We zijn al naar Amsterdam, Sint-Petersburg en Parijs geweest. En als we ergens toevallig ter plaatse zijn dan proberen we altijd een museum mee te pikken", zegt Ive. "We zijn heel goede vrienden", zegt David, "en af en toe mogen we van onze vrouwen eens op reis samen. We gingen dan naar Sint-Petersburg en op dat ogenblik kwamen we in een discussie terecht, hij de geneticus en ik de kunsthistoricus, over: is dit nu een heel raar stuk fruit of is dat nu gewoon een slechte schilder? Vanaf dat moment wisten we zeker dat daar wel een wetenschappelijke verklaring achter zat en begonnen we met dit onderzoek."

Ive en David hebben al een aantal verhalen waar ze grote lijnen in zien: "We hebben al een stukje rond de wortel gedaan, of de tarwe", zegt De Smet. "Bij de tarwe zagen we dat het in het verleden mondhoogte was en dat die vandaag meer kniehoogte is. Dat heeft allemaal te maken met de oogst en we zijn op dit moment bezig met meloen, watermeloen, komkommer... Het is belangrijk om dat te onderzoeken omdat we op die manier kunnen afleiden hoe de groenten en fruit die we kennen, tot stand gekomen zijn. Als we naar de supermarkt gaan dan zien we oranje, paarse, gele, rode wortels, die eigenlijk een beetje onnatuurlijk zijn. Maar het onderzoek heeft ons aangetoond dat de rode en de paarse wortel de voorouder is van de wortels die we vandaag zien." (lees verder onder de foto)

Vrijwilligers gezocht

"Wij zijn nog op zoek naar mensen die graag naar musea gaat", zegt Vergauwen. "Die dat doet tijdens zijn of haar vrije tijd of dat bezoekt tijdens de vakantie en naar schilderijen willen kijken en zich afvragen: naar welk stuk fruit zit ik nu te kijken? We hebben dan drie elementen nodig: informatie rond de schilder en wanneer het werk gemaakt is, een foto van het schilderij en dan nog een detailfoto van het fruit of groente dat op het schilderij staat. Vrijwilligers mogen zich altijd aanbieden." Als jij wil meewerken aan het project kan dat via de website van iedereen wetenschapper.