VRT-correspondent Björn Soenens: "De bendes verknoeien het voor de vreedzame demonstranten"

"Voorlopig is het nog rustig", vertelt Björn Soenens. "Maar elke morgen is het terugkijken op woelige nachten met veel chaos en incidenten. Een neergeschoten agent in Las Vegas, vier politiemannen neergeschoten in Saint Louis, plunderingen in New York... Die mensen verknoeien het voor al die vreedzame demonstranten, vele vele duizenden. Er zitten enkele bendeleden tussen die van de onrust gebruik maken om met planken en koevoeten etalages in te slaan en dingen mee te pikken. De gewone winkels zijn door de lockdown nog niet allemaal open en daar maken ze dus gebruik van. Het imago naar de buitenwereld is: die demonstranten zijn allemaal tuig, wat helemaal niet het geval is."

Begrip dat er iets moet gebeuren, maar niet met het leger

Moet je dan misschien begrip hebben voor de woorden van Trump dat de straten moeten schoongeveegd worden? "Iedereen is het daar mee eens, maar het gaat over de methode", zegt Björn. "Trump wil het leger inzetten, en dat doe je alleen als je geen andere mogelijkheden meer hebt. Trump kan trouwens het leger zelf niet inzetten. Hij kan maximum de gouverneurs van de staten proberen overtuigen om het leger in te zetten, maar hij zelf kan en mag dat niet. In Washington DC heeft hij wel gisteren een proefprojectje gedaan. Trump, die naar de kerk gaat en daarvoor door een vreedzame betoging moet. Hoe hij die betoging met traangas en politie te paard uit elkaar heeft laten slaan. Dat heeft veel heftige reacties opgeleverd, want eigenlijk wilde hij gewoon een campagnevideo maken. Die is intussen ook al verspreid door het Witte Huis. Daar gaat het eigenlijk over. Niemand zegt: laat maar plunderen, laat maar incidenten gebeuren. Iedereen is wel voor orde, en dat het vreedzaam verloopt. Maar de president wordt aangesproken dat hij de problemen niet aanspreekt. Dat hij het niet heeft over de dood van George Floyd, maar dat hij praat over de relschoppers en hoe die moeten neergeslagen worden. Dat schept nog meer verdeeldheid en gooit olie op het vuur."

"Dit zijn kenmerken van een leider die je verwacht in een bananenrepubliek, waar mensen van straat worden geveegd. Waar het leger wordt ingezet tegen je eigen volk. Je schept een soort burgeroorlogsfeer. Er wordt nu ook gezegd dat blanke extremisten zitten te wachten op de orders van Trump om de demonstranten van de straat te schieten. Er wordt met vuur gespeeld."

Zwarte Amerikanen worden geweerd

Hoe is het kunnen scheefgroeien? "Dit is een land dat 4 miljoen slaven heeft gekend 250 jaar geleden, en de slavernij is pas in 1865, énkel na een burgeroorlog, afgeschaft. Maar dan heeft het nog 100 jaar geduurd voor er burgerrechten waren, voor mensen met een zwarte huidskleur konden gaan stemmen. Ik geef altijd het voorbeeld van zwembaden. Vroeger waren er heel veel openbare zwembaden in de VS en toen de burgerrechten werden goedgekeurd, betekende het dat ook zwarte Amerikanen mochten gaan zwemmen. Het gevolg was dat al die openbare zwembaden werden gesloten en kwam er een nieuw fenomeen: het privézwembad, om zwarte Amerikanen daar niet toe te laten. Het zit ingebakken in het systeem. Ook bij politiediensten. De politiek is altijd hetzelfde: iedereen die er 'verdacht' uitziet, met een kleurtje of met een hoodie, wordt tegengehouden. Ik hoor het ook van zwarte mensen uit mijn buurt: ze gaan naar een winkel, en zelfs gewone klanten, zonder dat ze het bedoelen, vragen hen waar de koffie is. Je bent zwart, dus je bent een dienaar."

De politie is bang door de wapens in de VS

"Bij ons is er geen politiegeweld zoals in de VS. Dat geweld is er omdat je in de VS vrije wapendracht hebt. De politie is gewoon bang als ze bijvoorbeeld de papieren vragen bij een autocontrole. Veel mensen hebben een wapen in hun handschoenkastje zitten en de politie schiet uit angst. En ze zijn argwanend." 
Hoe gaat dit eindigen? "Lastig om te zeggen. Er wordt nu vanuit Brussel materiaal naar mij opgestuurd. Een helm, een steekvest enzovoort. Ik had nooit gedacht dat ik in de VS zo zou moeten werken. Het wordt hard gespeeld. Trump weet dat zijn aanhang door het vuur zou gaan voor hem. Dit is geen gezonde situatie meer", besluit Björn.