Vervallen producten in de rekken

"Heb jij al eens iets gekocht waarvan de houdbaarheidsdatum al verstreken was?" De Inspecteur kreeg nogal wat reactie op die vraag. Ettelijke luisteraars kwamen al thuis met iets dat ‘over datum’ bleek: desserts, spekblokjes, yoghurt, kruidenkaas, een bak bier en zelfs babyvoeding die niet minder dan 2 maanden vervallen was…

Heel wat consumenten checken bij het winkelen wel voortdurend de vervaldatum, en nemen altijd de achterste producten uit de rekken omdat die meestal nog het langst eetbaar blijven.

De ene datum is de andere niet!

“Nogal wat mensen kunnen de houdbaarheidsdatum niet juist interpreteren”, zegt Lieve Busschots van het Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen. “Dat komt omdat ze de twee soorten versheidsdatums met elkaar verwarren”.

De uiterste consumptiedatum (‘te gebruiken tot’) heeft te maken met de veiligheid van het product. Die wordt aangebracht op zeer bederfelijke levensmiddelen, zoals vers vlees, visproducten... Eens de datum verstreken mogen ze niet meer geconsumeerd worden omdat dat mogelijk gezondheidsrisico’s met zich mee kan brengen.

Een tweede soort is de datum van de minimale houdbaarheid (‘ten minste houdbaar tot’) en heeft vooral te maken met de kwaliteit van het product (rijst, koekjes…). Tot die datum waarborgt de producent een veilig en kwalitatief product. Daarna vervalt die kwaliteitsgarantie, maar dat betekent niet dat er een gevaar is voor de volksgezondheid.

Vervallen in de rekken?

Producten met een uiterste consumptiedatum mogen na die datum (om middernacht) niet meer verkocht worden. Biedt een handelaar ze toch nog te koop aan, dan begaat hij in principe een inbreuk.

Dat geldt echter niet voor producten waar een ‘tenminste houdbaar tot-datum’ op gedrukt staat. Die zijn namelijk niet gevaarlijk voor de gezondheid, alleen de kwaliteit ervan neemt af.

Een winkelier mag dat soort producten nog verkopen na die datum, maar hij moet wel zelf een risico-analyse uitvoeren om na te gaan of het product nog aan de kwaliteitseisen voldoet (proeven dus). Hij verkoopt de producten dan namelijk op zijn eigen verantwoordelijkheid en moet aangeven dat de producten vervallen zijn (maar wel nog consumeerbaar)? Een korting op de prijs mag, maar is niet verplicht.

Melden

Het is voor winkeliers een hele klus om alle vervaldata in de gaten te houden en vervallen producten op tijd uit de rekken te halen. Een fout is dan ook snel gemaakt. Merk je echter dat het vaak gebeurt, spreek de winkelier er dan op aan.

Merk je daarna geen beterschap? Dan kan je het Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen inlichten via hun meldpunt.

Het FAVV kan dan een controle uitvoeren. Een winkelier aansprakelijk stellen is niet altijd gemakkelijk, omdat dat dat alleen kan als het FAVV kan bewijzen dat er een overtreding is begaan.

Vergeet in dat verband niet dat wij als consument ook een verantwoordelijkheid hebben: we moeten producten goed bewaren; de koudeketen niet onderbreken, eenmaal geopend snel genoeg consumeren…

Heel wat klachten bij het FAVV zijn trouwens ongegrond omdat mensen een ‘ten minste houdbaar tot-datum’ verwarren met een uiterste verkoopdatum… In elk geval: check de versheidsdatum van producten die je koopt, vooral als het om bederfelijke waren gaat.

Ook bij non-food!

Ook bij non-foodproducten check je best eens de vervaldatum, want ja: ook non food heeft er vaak één. Bij cosmetica bijvoorbeeld (make-up, zonnebrandolie…) is er een grens van 2,5 jaar vastgelegd. Producten die minder dan 2,5 jaar meegaan hebben een vervaldatum.

Gaan ze langer mee, dan staat er een PNO (Periode Na Opening) op. Je ziet dan ergens op de verpakking de afbeelding van een geopend potje met een cijfer en de letter M ('maanden'). De opdruk "12M" betekent dus dat het product na opening nog 12 maanden bruikbaar blijft. Producenten gaan er wel van uit dat je producten niet al te lang bewaart voor je zevoor het eerst openmaakt!

Wanneer je geen vervaldatum op de verpakking terugvindt, gaat het product lang mee en hoef je je niet meteen zorgen te maken. Je kan de houdbaarheid dan trouwens nog wat extra rekken door het product op de juiste manier te bewaren. Een droge, koele omgeving is bijvoorbeeld vaak aan te raden. Kijk zeker eens op de verpakking als je twijfelt, daar staan vaak de beste bewaaromstandigheden aangegeven.