Wat is een whiplash?

Zita uit Deurne had enkele weken geleden een ongeval met de wagen. "Ik moest bruusk remmen voor een kat en de wagen achter mij heeft dat te laat gezien. Gevolg, een kleine botsing. Er was geen schade aan onze auto’s, dus zijn we allebei doorgereden. Maar sinds dan heb ik regelmatig pijn in mijn hals, zou het kunnen dat ik een whiplash heb?"

In de studio kwam kinesist Bert Vrijders langs om uit te leggen wat een whiplash precies is.

Wat is een whiplash?

Een whiplash is een plotse, acute bezering van de nek en nekwervelzuil.

De Engelse benaming whiplash probeert weer te geven wat er precies gebeurt tijdens het optreden van het letsel: whiplash betekent letterlijk zweepslag.

Je hebt de afrolbeweging van de koord van de zweep in de ene richting die dan wordt afgeremd wanneer die beweging aan het eind van de koord is gekomen en onmiddellijk een tegenbeweging naar de andere kant ondergaat omdat er nog energie in de beweging zit. Dit gebeurt exact zo met de nekwervelzuil wanneer iemand een whiplash oploopt.

Hoe krijg je een whiplash?

De meest gekende manier waarop mensen een whiplash oplopen is in de wagen wanneer men betrokken raakt bij een ongeval. Door de aanrijding wordt de persoon die het ongeval ondergaat eerst naar voor geslagen om vervolgens tijdens de terugslagbeweging ook naar achteren te worden geslagen.

De kracht en de snelheid van de aanrijding evenals de sterkte en positie van onze wervelzuil bepalen de ernst van het letsel. Maar niet enkel auto-ongevallen kunnen whiplashletsels geven, ook een val van de trap kan dezelfde letsels geven.

Welke klachten krijg je bij een whiplash?

Onmiddellijk na het oplopen van het letsel krijg je: nekpijn, hoofdpijn, stijfheid in de nek en hoge rug.

Op termijn: naast blijvende of wisselende (spier) pijnklachten in de halsregio en hoge rug kunnen er ernstige problemen met concentreren, vergeetachtigheid, stemmingswisselingen, vermoeidheid, tintelingen in de vingers, oorsuizingen en fluitende oren ontstaan.

Meer en meer wordt ook gewezen op beschadiging aan het centraal zenuwstelsel ten gevolge van het whiplashtrauma. Deze beschadiging kan de meer veralgemeende klachten zoals vermoeidheid, vergeetachtigheid, concentratiestoornissen enz. verklaren.

Hoe lang kan je last hebben van een whiplash?

Herstel van een whiplash kan (zeer) traag verlopen of de schade kan permanent zijn.

• Bij ongeveer 50 procent van de mensen gaat het binnen 3 maanden vanzelf over.
• 85 à 90 procent is binnen een jaar hersteld.
• Voor de 10 procent die overblijft is de prognose op herstel ongunstig.

Whiplash traumata zijn vaak verantwoordelijk voor een episode van werkonbekwaamheid en veroorzaken voor de patiënt veel ongemak en voor de werkgever en de maatschappij voor een hoog kostenplaatje.

Wat moet je doen wanneer je een whiplash hebt?

In de acute fase eerst een zo goed mogelijke diagnose laten stellen om toch zeker mogelijke breuken of ernstige neurologische complicaties uit te sluiten. Soms kan in deze fase het gebruik van pijnstillers aangewezen zijn.

Voorzichtig met het dragen van een halskraag. Deze is nuttig om de belasting op de nek binnen de perken te houden maar het gebruik ervan wordt best in tijd beperkt.

De kinesitherapeutische behandeling dient om de juiste motorische coördinatie van de bewegingen van de nek zo snel mogelijk terug te krijgen.

Ergonomische aanpassingen tijdens werk en vrije tijd kunnen noodzakelijk zijn om dit in goede banen te leiden. Zoals het juist zetten van het pc scherm op je bureau. Die staat het best 5 cm boven het bovenste van je hoofd. Zo staat je nek in een goede positie.

Kan je een whiplash voorkomen?

Het juist afstellen van de neksteun van de wagen is heel belangrijk. Hoe moet de hoofsteun juist staan, deze kan best 2 vingers boven je hoofd uitkomen. Waarom? Bij een botsing ga je sowieso omhoog, dan pas ga je naar voor en achter bewegen, dus als je hoofdsteun hoog genoeg staat, kan die de schok opvangen. Als je hoofsteun verkeerd staat, kan die de schok net verergeren!

Wanneer men in de auto zit en men ziet een voertuig naderen dat dreigt te gaan botsen met het eigen voertuig kan je nog snel je handen in je nek slaan om zo de gevolgen van de botsing tot een minimum proberen te beperken.