Hoe stop je met piekeren? "Ik gun mezelf een paar piekermomenten en dan laat ik het los"

Neem nu Leen uit Kruibeke. “Ik was een echte piekerkampioen. Kon het echt de hele dag doen. Tot ik besefte: dit kan niet meer, ik leef niet meer zoals ik zou willen. Sindsdien las ik piekermomenten in. Ik plan die zorgvuldig op bepaalde tijdstippen van de dag of van de week. Nooit ’s avonds want dan kan ik niet inslapen. Maar het zijn bewust gekozen momenten waarop ik mezelf toesta om even te piekeren en daarna laat ik het los. Het helpt om afstand te nemen van mijn gedachten en meestal komen de oplossingen nadien vanzelf.”

Volgens klinisch psycholoog en therapeut Filip Raes is dat een prima idee. “We sluiten als het ware met onszelf een deal: nu niet piekeren, maar straks mag het wel. Zo houd je dat gepieker binnen de perken. Ik ken bijvoorbeeld mensen die consequent tussen 17u en 17u15 op een stoel in hun garage gaan zitten om even te piekeren en het daarna ook weer los laten.”

Mediteren

Sara uit Brussel kan er ook wat van zegt ze. “Meestal begint dat een uurtje of twee voor ik ga slapen. Dat gemaal in mijn hoofd. Over persoonlijke gebeurtenissen bijvoorbeeld. Gesprekken die ik anders had willen zien verlopen. Dan denk ik: ik had beter dit of dat gezegd. Maar ik pieker evengoed over de pandemie en dan zoek ik dingen op over gezondheid en zo. En ik krijg dat gepieker niet uitgezet. Het overvalt mij ook op dode momenten. Als ik een dag of twee vrij heb bijvoorbeeld. Ik gebruik nu wel een app – Calm heet die – die me helpt focussen op mijn ademhaling.”

Filip Raes, die ook het boek schreef ‘Weg van het piekeren’, beaamt het nut van dergelijke manieren om je gedachten af te leiden. “Er bestaan veel relaxatie-apps die net dat doen: je gedachten afleiden van het piekeren. Het is een goed idee om dat voor het slapen gaan te doen zodat je het nachtelijk gepieker kan voorkomen.”

En…actie!

Lut uit Zandvoorde voorkomt te veel gepieker door haar tijd in te vullen met activiteiten. “Bezig zijn, dat helpt. En zelfs ’s nachts is dat mijn manier om ermee om te gaan. Als ik ’s nachts te lang pieker, sta ik op om iets te doen.”

Filip Raes: “Actie als remedie. Ik raad dat mijn cliënten ook aan. Veel mensen worden zo overmand door gepieker dat ze hun leven on hold zetten en op den duur niets meer ondernemen. Dat heeft geen zin, want het lost niets op. Als je piekert, probeer dan toch dingen te ondernemen. Hoe klein ze ook zijn.”

“En wat ook kan helpen is om er met wat humor naar te kijken. Ik heb bijvoorbeeld een foto van mezelf als vijfjarige jongen op mijn gsm staan. Als ik mezelf dreig te verliezen in gepieker, kijk ik naar die foto en zeg ik: daar hebben we dat gepieker weer en probeer ik mild te zijn voor die jongen op de foto. En je weet dat je niet de enige bent. Heel veel mensen maken hetzelfde mee.”

Schrijf het van je af

Volgens Filip piekert iedereen wel eens, maar de ene schiet er meer in door dan de andere. Dat komt voor een stuk door je genetische voorgeschiedenis. En de context waarin je opgroeide heeft er ook mee te maken. “Als je je ouders vaak luidop hoorde piekeren, dan neem je dat over. En daarnaast kunnen moeilijke zaken die je meemaakte ook een invloed hebben op je vermogen om jezelf rustig te houden of niet.”

“Door te piekeren hebben we het idee dat we bezig zijn met het zoeken naar een oplossing voor een probleem. Het lijkt alsof we toch nog controle hebben over onze gedachten. Maar het helpt zelden iemand vooruit. Nooit meer piekeren is een illusie, maar je kan wel een manier vinden om ermee te leren omgaan. Erover praten bijvoorbeeld. Je gedachten ventileren. Dat is nodig. We blijven veel te vaak zitten met dat gemaal in ons hoofd. Wat ook kan helpen, is het van je af schrijven. Gedachten razen vaak tegen 100 kilometer per uur door je hoofd. Maar ze neerschrijven, vraagt tijd. Daardoor vertraagt ook het gepieker.”

Carine uit Genk kreeg die tip ooit van een collega. “Ze gaf me de raad om een schriftje op mijn nachtkastje te leggen. Daarin schrijf ik de meest hardnekkige gedachten op. De dingen die me bezig houden, verdwijnen dan uit mijn hoofd. Ze staan veilig op papier. En daar staan ze goed.”